واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 2746
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
طبقه‌بندی چندعاملی مناطقی از زمین و آب‌ها با ویژگی‌های مشابه محیط‌زیست فیزیکی و عوامل زیستی و عوامل انسانی
هرنوع آسیبی که به یک بوم‌سازگان وارد آید
ecological development
رویکردی به توسعه که عوامل بوم‌شناختی و نیاز به حفاظت از تنوع زیستی و حمایت از سامانه‌های بوم‌شناختی را مد نظر دارد
رویدادی که توازن بوم‌شناختی را اساساً برهم زند
برهم‌خوردن توازن بوم‌سازگان
گوناگونی اجتماعات زیستی که با یکدیگر و با محیط فیزیکی و شیمیایی خود برهم‌کنش دارند
مطالعۀ برهم‌کنش‌ها و تحولات ناشی از فعالیت‌های اقتصادی انسان و زیست‌بوم‌هایی که این فعالیت‌ها در آنها، در طول زمان و در گسترۀ مکان، صورت می‌گیرد
ecological economics, eco-economics, ecolonomy
شاخه‌ای از علم اقتصاد مبتنی بر این اصل که برای حصول رفاه اجتماعی افزون‌تر، پایداری بوم‌شناختی و توزیع عادلانه بر تخصیص کارآمد ترجیح دارند
نسبت بین بهره‌وری در ترازهای تغذیه‌ای پی‌درپی در یک شبکۀ غذایی که معمولاً به‌صورت درصد بیان می‌شود
مطالعۀ تبدیل انرژی در درون بوم‌سازگان
هر جزء مشخص از بوم‌سازگان، شامل هرگونه یا گروهی از گونه‌ها و هر کارکرد یا مشخصۀ بوم‌سازگان یا زیستگاه یا زیمان خاص
هریک از گونه‌های مختلفی که آشیان‌های مشابهی را در بوم‌سازگان‌های مشابه در جاهای مختلف اشغال می‌کنند
ecological evaluation, eco evaluation
کاربرد روش‌هایی برای بررسی ویژگی‌های یک منطقه از منظر نیاز یا عدم نیاز به حفاظت از محیط طبیعی آن
افزایش انبوه و سریع یک اندامگان در غیاب موانع طبیعی رشد و تولیدمثل آن
قرار گرفتن اندامگان‌های غیرانسانی در معرض یک عامل شیمیایی یا پرتونگاشتی یا زیستی
هرگونه عامل زیست‌محیطی که بر موجودات زنده تأثیر می‌گذارد
ecological gradient, ecocline
تغییر تدریجی یک بوم‌سازگان و شبیه شدن آن به بوم‌سازگان دیگر به‌نحوی‌که مرز مشخصی میان این دو وجود نداشته باشد
گروهی از گونه‌ها با نیازهای بوم‌شناختی مشابه
گونه‌ای که نیاز خاصی دارد و حضورش در یک منطقه حاکی از تأمین این نیاز است
کیفیت یک بوم‌سازگان طبیعی که در آن فرایندهای بوم‌شناختی طبیعی با برخورداری از تنوع ژنی و گونه‌ای و بوم‌سازگانی ضامن پایداری آن در آینده‌اند
ecological justification
ارائۀ دلیل مبنی ‌بر ضرورت حفظ طبیعت به‌طوری‌که بقای حیات انسان را امکان‌پذیر سازد
← ظرفیت تحمل 1
← بوم‌زبان‌شناسی
مجموعه‌ویژگی‌های زیست‌محیطی، اعم از شیمیایی و فیزیکی و زیست‌شناختی، که در تعیین جایگاه یک اندامگان یا گونه در بوم‌سازگان نقش دارد
ecological pyramid, food pyramid 1, Eltonian pyramid
نموداری هرمی‏ که ساختار تغذیه‏ای هر بوم‏سازگان را برحسب انرژی یا تعداد یا زی‏تودۀ ترازهای تغذیه نشان می‏دهد
هریک از گروه‌های درون‏گونه‏ای که براساس ویژگی‌های بوم‏شناختی قابل تفکیک هستند
← گسترة طبیعی
مطالعه‌ای تحلیلی که در آن واحد تحلیل به‌ جای فرد، جمعیت یا گروه‌های افراد است
رشته‌ای از مراحل متوالی که در طی آن گروهی از اندامگان‌ها در یک اجتماع به حالت تعادل نهایی یا اوج می‌رسند
ecological system
نگاه کنید به : ecosystem