واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 408
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
tyre uniformity,TU 2, uniformity
یکنواختی توزیع نیروهای جانبی و شعاعی در تایر درحال‌چرخش
زمام‌دار یا حاکمی که با قدرت مطلق و بی‌هیچ محدودیتی حکومت می‌کند
autocracy, monocracy 2
نظامی سیاسی که در آن زمام حکومت در دست حاکم مستبد و خودکامه قرار دارد
یگانی از سازمان که در عملیات راهکنشی پایه و محور عملیات قرار می‌گیرد به‌طوری‌که حرکات و رزمایش یگان با توجه به توانمندی آن طرح‏ریزی و اجرا می‌شود
یگانی مجهز به نفربر زرهی برای ترابری و رزم
پیاده‌نظام سبک هوابرد با قابلیت استقرار سریع با نفراتی آموزش‌دیده و سازمان‌دهی‌شده برای انجام عملیات واکنش مستقیمِ بسیار پیچیده یا در پشتیبانی از دیگر یگان‌های عملیات ویژه که می‌توانند عملیات واکنش مستقیم را برای پشتیبانی از عملیات متعارف غیرویژه، با هدایت فرماندهِ رزمی، اجرا کنند یا به‌عنوان نیروی تقویتی برای دیگر عناصر نیروهای مرکب عمل کنند
conservation body
واحد یا سازمانی که حفاظت فضای سبز شهری و خارج شهری و مدیریت دقیق منابع طبیعی را ارتقا می‌بخشد
یگانی دارای افراد متخصص و تجهیزات ویژۀ خنثی‌سازی مواد منفجره
در نیروی دریایی، بخشی از گروه رزمی که فرمانده گروه رزمی یا مقام بالاتر آن را سازمان‌دهی و هدایت می‌کند
یگانی که سازمان و مأموریت و آموزش و تجهیزات آن براساس استقرار عملیاتی در یک منطقۀ جغرافیایی یا جمعیتی خاص قرار دارد
یگانی مجهز به امکانات کامل ترابری که قادر است همۀ کارکنان و سلاح‌‌ها و تجهیزات خود را یک‌باره و بدون کمک دیگر منابع حرکت دهد
دیدگاهی مبتنی بر اینکه واقعیت از جوهر واحدی تشکیل شده است
تیره‌ای از راستۀ درناسانان که اندازه‏ای کوچک تا متوسط دارند و منقار آنها باریک و گردن نسبتاً بلند و بال‌ها پهن و دم کوتاه و نرم است
Porzana porzana
گونه‏ای از تیرۀ یلوه‏ایان و راستۀ درناسانان با سر کوچک و بدن گرد که پرهای زینتی آن لکه‏های سفید دارد و منقارش زرد با قاعدۀ قرمز است
گونه‏ای از تیرۀ یلوه‏ایان و راستۀ درناسانان که قسمت بالایی بدن آن رگه‏دار است و بال‌ها حنایی مایل به قهوه‏ای و صورت و جلوی گردن و قفسۀ سینه آبی مایل به خاکستری است
گونه‏ای از مرغ‏یلوه‏ایان و راستۀ درناسانان که دارای پرهای خال‌دار سفید و قهوه‏ای تیره و روشن است و دُم گسترده و کرکی‌ دارد
گونه‏ای از تیرۀ یلوه‏ایان و راستۀ درناسانان که جنس نر آن نوارهای قهوه‏ای تیره و سفید بر روی بدن دارد و قسمت جلوی روی بدن دارچینی روشن، ناحیۀ عقبی زیر بدن نارنجی تا قهوه‏ای مایل به قرمز است
Porzana parva parva
زیرگونه‏ای از تیرۀ یلوه‏ایان و راستۀ درناسانان که زیر بدن آن خاکستری و قاعدۀ منقار قرمز و پاها سبز است و روی بدن رگه‏های قهوه‏ای تیره و روشن دارد
Porzana pusilla intermedia
زیرگونه‏ای از تیرۀ یلوه‏ایان و راستۀ درناسانان که کوچک است و روی بدن آن خرمایی پررنگ با لکه‏های سفید حلقه‏ای‌ پراکنده و زیر بدنش خاکستری مایل به سبزآبی است
یکی از چهار قمر گالیله‏ای و بزرگ مشتری که نزدیک‏ترین آنها به این سیاره است و به دلیل وجود آتشفشان‌های بسیار، فعال‏ترین قمر منظومۀ شمسی شناخته می‏شود
گونه‏ای از تیرۀ نونهنگیان و راستۀ آب‏بازسانان که کوچک‌ترین نهنگ جهان است؛ سر آن نسبتاً بزرگ و حدود یک‌چهارم کل بدن است و رنگ بدن خاکستری تیره با سطح پشتی سیاه و شکمی روشن‏تر است
قاب یا میله‌ای فولادی که بخش میانی آن خالی است و سر محور سکان به آن محکم می‌شود و میله‌های اتصال سکان‌افزار به دو سر آن متصل می‌شود
slackline yoga
انجام دادن حرکات یوگا بر روی بندلغزه که موجب تقویت تمرکز و تعادل و افزایش قدرت و بهبود تنفس و انعطاف‌پذیری بیشتر می‌شود
اتمی که با گرفتن یا از دست دادن الکترون باردار شده باشد
precursor ion, parent ion, progenitor ion
هر یونی که تکه‌تکه شود و بتوان آن را پیش‌ساز مستقیم یک یون‌تکۀ نهایی به‌ شمار آورد
یونی که در آن دو یا چند اتم با هم پیوند اشتراکی دارند
dipolar ion, Zwitterion
یونی که حامل هر دو بار مثبت و منفی به‌طور مجزاست
مولکولی که الکترون زوج‏نشده دارد و درعین‌حال دارای بار منفی کامل است
ion conductor
جامدی که در آن رسانش به‌ جای الکترون یا حفره با یون صورت می‌گیرد
یونی که در یک محلول، باری مخالف بار یون تشکیل‏دهندۀ محلول داشته باشد