واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 463
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
طنابی باکیفیت که به‌دلیل استحکام بالا از آن برای ساخت مهار عرضی استفاده می‌کنند
طنابی که برای نجات فرد به‌آب‌افتاده به سوی او پرتاب می‌شود
gob line, gob rope, martingale backrope, stop rope
1. در قدیم، طناب یا زنجیری که برای پایین نگه داشتن دکل جلوی شناورهای شکار دلفین به کار می‌رفت 2. در یدک‌کش‌ها، طناب یا زنجیری که برای پایین نگه داشتن طناب یدک‌کش و جلوگیری از عمود شدن طناب بر مرکز ثقل یدک‌کش به کار می‌رود
yoke line, yoke lanyard, yolk line, steering line
در قایق‌های کوچک، هریک از طناب‌هایی که به یوغ وصل می‌شود تا تکان دادن سکان به‌سهولت صورت گیرد
heaving line
ریسمانی سبک که سر آن به شکل گلوله است و در هنگام پهلو گرفتن کشتی با پرتاب آن به اسکله و اتصال سر طناب اصلی به انتهای آن طنابها به آسانی فرستاده می‌شوند
مجموعه‌ای متشکل از طناب و قرقره که برای جابه‌جا کردن و ایجاد تعادل در دیرک یا دکل به کار می‌رود
satire
نوعی شیوۀ بیان در ادبیات نمایشی که با به کار گرفتن طعنه و سخن کنایه‌دار سعی در نشان دادن شرارت اخلاقی آدم‌ها و تحقیر آنها دارد و هدف آن اصلاح رفتارهای بشری است
satirical/ satiric
منسوب به طنز
شخصی که به‌صورت حرفه‌ای به نوشتن و خلق آثار طنز می‌پردازد متـ . طنزنویس
← طنزپرداز
گونه‏ای از طوطی‌ایان و راستۀ طوطی‌سانان که پرهای رنگین با درخشش سبزگونه و پیشانی قرمز دارد
گونه‏ای از طوطی‌ایان و راستۀ طوطی‌سانان به رنگ سبز که نابالغ آن دایره‌ای کم‌رنگ‌تر از رنگِ سبز بدن بر روی صورت دارد و دایرۀ روی صورت بالغ آن خاکستری است
تیره‌ای از راستۀ طوطی‌سانان که اندازۀ جثه‏شان از کوچک تا بزرگ است و رنگ‌های درخشان و منقار قلاب‏شکل دارند
پرندگانی دارای رنگ‏های مختلف و براق با منقار قلاب‏شکل
annulus
ناحیۀ حلقه‏مانندی که بین دو دایرۀ هم‏مرکز قرار دارد
davit collar, davit keeper, davit bearing, davit cranes, davit bust, davit ring
بست یا مهاری Uشکل و لولایی برای استوار نگه داشتن قایق‌آویز یا دارک بازوخم که در پایة آن قرار دارد
cervix dentis, cervix, neck of tooth, cervical margin of tooth, cervix of tooth, dental neck, colum dentis, cervical zone of tooth
بخش‌ باریک‌ بین‌ تاج‌ و ریشۀ دندان‌ در ناحیۀ اتصال‌ ساروجه‌ به‌ مینا که‌ در مجاورت‌ لبۀ لثه‌ قرار دارد
cervix of implant
بخشی از کاشتینۀ دندانی که تاج کاشتینه را به پایه متصل می‌کند
collar
فلز تقویتی جوشکاری گرمازایی بدون فشار
بخشی از تایر که بر روی رینگ (rim) می‌نشیند و شامل سیم‌های فولادی با استحکام کششی زیاد است که لایه‌هایی لاستیکی دورتادور آنها را می‌پوشانَد متـ . طوقۀ تایر tyre bead
در نظریۀ گراف، مسیری در گراف که نقطۀ آغاز و پایان آن یکی است
rosette
آرایشی که در آن اجزای گیاه، معمولاً برگ‌ها، از یک نقطۀ مرکزی در سطح زمین پخش می‌شوند
ویژگی برگ‌آذینی که در آن برگ‌ها به‌صورت طوقه‌های کوچک یا دسته‌های حلقه‌مانند قرار گرفته‌اند
دستگاه مخصوص سوار کردن تایرهای بی‌تویی بر روی رینگ (rim) که مانع خروج باد تایر میشود و با آن طوقه‌های تایر را بر روی نشیمن طوقه قرار می‌دهند
افزودن شانه به محور یا اجزای شبیه به آن به‌عنوان دیواره یا جدارة محافظ محدود برای رسوب‌نشانی افشانش گرمایی
نواری مرکب از لاستیک و رَسَن بر روی طوقۀ تایر که در برابر سایش مقاوم است و از آسیب‌ دیدن طوقه‌ها، در تماس با رینگ (rim)، جلوگیری می‌کند
← طوقه
بخش حلقوی بیرونی چرخ که شامل لبه و غلتشگاه است
cervical
ویژگی آنچه به طوق یا خط طوقی دندان مربوط می‌شود
length 1
یکی از هفت کمیت اصلی فیزیک که یکای آن در دستگاه SI متر است متـ . درازا