واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 2318
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
hypostatic gene
ژنی که بیان آن در حضور ژن دیگر متوقف می‌شود
پایین‌تر بودن فشار خون از حد طبیعی متـ . فشار خون پایین
اندامی که در زیر نهنج قرار دارد و کارش تنظیم آب و دمای بدن و خواب و صفات ثانوی جنسی است
hypothecation
وضعیتی که در آن شخصی حقیقی یا حقوقی پولی را به ازای دارایی وام می‌گیرد و در صورت ناتوانی در بازپرداخت پول، آن دارایی به مالکیت وام‌‌دهنده درمی‌آید
برآمدگی گوشتی در ریشۀ انگشت کوچک
hypothermal deposit
کانساری گرمابی که در عمق زیاد و در گسترة دمایی 300 تا 500 درجة سانتی‌گراد تشکیل شده باشد
hypothesis test
نگاه کنید به : hypothesis testing
hypothesis testing/ hypothesis test
در آمار، روشی برای انتخاب یک فرض یا فرض نقیض آن دربارۀ پارامتر جامعۀ مورد نظر
hypotonic solution
محلولی که فشار اسمزی آن کمتر از محلول مجاور است
خم حاصل از حرکت نقطه‏ای بر روی شعاع یا در امتداد شعاع یک دایره به‌جز مرکز آن، وقتی آن دایره در درون دایرۀ ثابتی بدون لغزش و مماس بر آن بغلتد
دارای کم‏پروردگی یا مربوط به آن
hypotrophy, abiotrophy
رشد ناکافی یاخته‏ها در نتیجۀ تغذیۀ ناقص
hypotropous
ویژگی تخمکی که سُفت آن نزدیک به پایۀ تخمک است
hypotropous-dorsal
ویژگی تخمک زیرگرایی که نقش بند آن پشتی یعنی ناهمسومحور است و بنابراین، در سمت مخالف محور مرکزی گل یا تخمدان قرار می‌گیرد
hypotropous-ventral
ویژگی تخمک زیرگرایی که نقش بند آن شکمی یعنی همسومحور است و بنابراین، به سمت محور مرکزی گل یا تخمدان قرار می‌گیرد
وضعیتی ناشی از نبود یا کمبود یک یا چند ویتامین اساسی متـ . بی‌ویتامینی avitaminosis
hypoxemic hypoxia, hypoxic hypoxia
نوعی کم‌اکسیژنی ناشی از نرسیدن اکسیژن کافی به خون
کمی عرضۀ اکسیژن به بافت‌ها
نرسیدن ‌اکسیژن کافی به بافت‌ها
hypoxyphilia, asphixophilia
تحریک و لذت جنسی ازطریق ایجاد خفقان و انسداد تنفسی در خود
hypsithermal period
دورۀ زمانی از هفت‌هزار تا پانصد سال قبل از میلاد که تصور می‌شود در آن اقلیم جهانی گرم‌تر از امروز بوده است
hypsochromic shift
نگاه کنید به : blueshift 1
hypsometer
اسبابی که ازطریق اندازه‏گیری فشار جوّ، با تعیین نقطۀ جوش مایعات، ارتفاع نقاط از سطح دریا را مشخص کند
hypsophobia
نگاه کنید به : acrophobia
hyssop
نگاه کنید به : Hyssopus
Hyssopus angustifolius
گونه‌ای زوفا به‌ شکل گیاه بوته‌ای به ارتفاع 30 تا 40 سانتی‌متر با ساقه‌های فراوان چهارگوش و برگ‌های خطی باریک و گل‌آذین خطی انتهایی با گل‌های یک‌طرفه و بنفش یا آبی به طول 10 تا 12 میلی‌متر
Hyssopus officinalis
گونه‌ای زوفا به‌ شکل گیاه‌ بوته‌ای چندساله با ساقه‌های فراوان به ارتفاع 12 تا 40 سانتی‌متر و با برگ‌های مجتمع و بی‌دُم‌برگ و نیزه‌ای خطی با لبۀ برگشته و با غده‌های ترشحی فراوان و کرک‌های پیچ‌خورده و با جام گل آبی‌بنفش
Hyssopus, hyssop
سرده‌ای از نعنائیان شامل گیاهان بوته‌ای یا درختچه‌ای کوتاه‌قد و معطر و با گل‌آذین سنبله‌ و انتهایی و گل‌های آبی یا ارغوانی یا صورتی و جام گل دولبه‌ای قیفی‌شکل و چهار پرچم و جام گل بیرون‌آمده
hysteralgia, hysterodynia, metralgia, uteralgia
احساس درد در زهدان
انسداد مدخل زهدان