واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 7198
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
CSO
نگاه کنید به : chromakey
CT
نگاه کنید به : call transfer
CTAK
نگاه کنید به : cipher text auto-key
شاخه‌ای از جانوران دارای تقارن شعاعی دوتایی که معمولاً بیضوی یا کروی هستند و هشت ردیف صفحۀ شانه‌ای برای شنا کردن دارند؛ اعضای این شاخه به‌جای نخ‌کیسه (nematocyst) ‌چسب‌تَنده (colloblast) دارند که بر روی زواید بلند اطراف دهانشان قرار دارد
CU
نگاه کنید به : close-up
دیسۀ بلوری در سامانۀ مکعبی که دارای شش‌ وجه متقارن و عمودبرهم با شاخصه‌های {100} است متـ . شش‌وجهی hexahedron
ماهواره‌ای با طول و عرض و ارتفاع 10 سانتی‌متر و جرمی حدود 1/33 کیلوگرم در هر واحد نیز: تاسواره cubesat
← ماهوارة مکعبی
cubic capacity 1
نگاه کنید به : piston displacement
cubic capacity 2, measurement capacity
مجموع ظرفیت انبارها و دیگر فضاهای مفید برای حمل بار که برحسب فوت یا مترمکعب یا گالن یا لیتر اندازه‌گیری می‌شود
cubic close-packed crystal
آرایش خاصی از چهار لایۀ تنگ‏چین که می‌توان آن را به ساختار مکعبی مرکزوجهی تبدیل کرد
[زمین‏شناسی] یکی از شش سامانۀ بلوری که با چهار محور تقارن سه‌تایه (threefold) در قطرهای بلور مشخص می‌شود متـ . سامانۀ هم‌اندازه isometric system [فیزیک]‏ سامانه‌ای که محورهای خانک واحد آن طول یکسان دارند و دوبه‌دو بر هم عمودند متـ . سامانۀ هم‌اندازه isometric system
cubical expansion
افزایش حجم ماده براثر تغییر دما یا فشار
از سبک‌های هنری اوایل سدۀ بیستم که به تشریح یا تلفیق هم‏زمان یک شی‏ء از وجوه مختلف، در یک چشم‏انداز، می‏پردازد
cubital fossa
فرورفتگی مثلث‌شکل در نمای پیشین ساعد
cubital region, elbow region, regio cubitalis
ناحیه‌ای که بین ناحیۀ بازو و ساعد قرار دارد
رده‌ای از گزنده‌‌تباران که به شکل چترواره است و در برش عرضی چهارگوش دیده می‌شود
cuckold’s knot
نگاه کنید به : throat seizing
cuckold’s neck
نگاه کنید به : throat seizing
Cucurbita
سرده‌ای از کدوئیان که ابتدا در امریکا کاشته می‌شدند، اما امروز از میوه‌ها و بذرهای خوراکی آنها در بسیاری از نقاط جهان استفاده می‌شود
Cucurbitaceae
تیره‌ای از کدوسانانِ بالارونده یا گسترده بر روی زمین و معمولاً پیچک‌دار با برگ‌های متناوب که گل‌هایشان غالباً تک‌جنسی یا به‌ندرت دوجنسی با جام پیوسته است و میوۀ آنها سِته از نوع کدویی است
Cucurbitales
راسته‌ای از دولپه‌ای‌های اغلب علفی که بسیاری از گونه‌های آنها زراعی یا زینتی هستند و گل‌های غالب گونه‌های این راسته تک‌جنسی و گرده‌افشانی در آنها معمولاً به‌وسیلۀ حشرات است
لقمه‌ای از خوراکی که قبلاً خورده شده است و برای جویدن مجدد به دهان نشخوارکنندگان بازمی‌گردد
cudgel
نگاه کنید به : baton
cudgel
نگاه کنید به : baton
cudgel
نگاه کنید به : baton
1. آخرین نت‌های یک بخش سازی یا آوازی که برای راهنمایی، اندکی پیش از ورود (entrance) و پس از سکوتی طولانی (long rest)، با نت‌های کوچک‌تر در بخش‌نوشتِ (performing part) بخشی دیگر می‌آید 2. نوعی حرکت رهبر سازگان/ رهبر ارکستر که به نوازندگان یا آوازخوانان ورود و اجرای بخش ویژۀ آنها را یادآوری می‌کند 3. نام سازهای حذف‌شده در نت‌نوشت فشردۀ یک اثر سازگانی/ ارکستری که در کنار نت‌نویسی برای ساز جایگزین مناسب، آورده می‌شود
اشاره یا علامتی خطاب به بازیگران یا اعضای گروه تولید، برای شروع یا خاتمۀ عمل