واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3270
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
دیسۀ بلوری مکعبی با دوازده وجه مثلثی یا چهارضلعی
یکی از انواع نادر سه‌رنگ‌بینی بی‌هنجار که در آن حساسیت یاخته‌های مخروطی حساس‌به‌آبی کاهش یافته است
فرد مبتلا به آبی‌کوری
اختلال نادری در تشخیص رنگ که در آن شخص مبتلا، به نور آبی حساس نیست و آبی و سبز را با هم اشتباه می‏کند
triticale
گیاهی دورگه که از تلاقی گندم و چاودار حاصل شود
Triticum
سرده‌ای از گندمیان که دارای برگ‌های بلند با ساقه‌های اغلب توخالی و گل‌آذینی با 20 تا 100 گل است و گل‌ها در واحدهای دو تا شش‌تایی به نام سنبلچه (spikelet) قرار دارند که از بین آنها دو یا سه تا بارور می‌شود؛ دانۀ آن یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین غلات زراعی است
Triticum turgidum
نگاه کنید به : durum wheat
triumphal arch
طاقی که به یادبود پیروزی خاصی، به‌ویژه پیروزی در جنگ، می‌سازند
trivial topology, indiscreet topology
توپولوژی متشکل از یک مجموعه و مجموعۀ تهی
درجه‌ای از بلوغ یک فنّاوری که برای به‌کارگیری در یک سامانه لازم است ص.ک. سطح آمادگی فنّاوری technology readiness level
← رِنای ناقل
troche
نگاه کنید به : lozenge
trochiscus
نگاه کنید به : lozenge
مکان هندسی نقطه‏ای واقع بر شعاع یک دایره یا امتداد آن، وقتی دایره در طول خط راست ثابتی می‌غلتد
موجی ژرفابی که خطوط و سطوح آزاد هم‌فشار آن چرخه‌زاد هستند
Trojan
نگاه کنید به : Trojan horse
Trojan Horse, Trojan
بدافزاری که خود را نرم‏افزاری قانونی جلوه می‏دهد
trolley
وسیله‏ای چرخ‏دار برای حمل انواع وسایل و خوراکی‌ها در غذاخوری/ رستوران
اتوبوسی که نیروی محرکۀ آن ازطریق شاخک‌های متصل به دو بافه/ کابل برق مثبت و منفی بالاسری در طول مسیر اتوبوس تأمین می‏شود
Tropaeolaceae
تیره‌ای از کلم‌سانان علفی یک یا چندساله با سه سرده و 92 گونه که در نواحی معتدل و نیمه‌گرمسیری و گرمسیری می‌رویند؛ برگ‌های آنها دارای آرایش متناوب یا متقابل و مسطح و دمبرگ‌دار است و گل‌هایشان منفرد و محوری (axillary) و معمولاً بسیار نامنظم و در برخی موارد تا حدودی نامنظم با گُل‌پوشی جداجام و جداکاسه است
Tropaeolum
سرده‌ای از لادنیان یک یا چندسالۀ علفی با حدود 80 گونه که بومی امریکای جنوبی و مرکزی هستند و تعدادی از گل‌های معروف باغچه‌ای را شامل می‌شوند؛ گل‌هایشان معمولاً زیبا و رنگ آنها اغلب بسیار روشن است و دارای پنج گلبرگ و تخمدان سه‌برچه‌ای و یک لولۀ شهد قیفی هستند که در پشت گل قرار دارد و برگ‌های سپر‌شکل آنها در مرکز به دمبرگ متصل میشود
trophic chain
نگاه کنید به : food chain
نوعی شکستگی در استخوانی که بر‌اثر تغذیۀ نامناسب تضعیف شده باشد
trophic level
هریک از سطوح انتقال غذا و انرژی در درون یک زنجیرۀ غذایی یا هرم غذایی
trophic pathway
نگاه کنید به : food chain
trophy
کالبد بی‌کم‌وکاست جانور یا بخشی از آن که به نشانة موفقیت شکارچی نگهداری و معمولاً نمایش داده می‌شود
trophy hunting
نوعی شکار مجاز و گزینشی که در آن شکارچی تحفه یا غنیمتی به ‌دست می‌آورد
مربوط به گرایش
میانگین اختلاف ارتفاع دو فراکِشَند در یک روز کِشَندی در هنگام کِشَند حارّه‌ای
بازۀ ماه‌کِشَندی مربوط به فراکِشَندهای فراتر میانگین در هنگام کِشَندهای حارّه‌ای