واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 950
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
حجره‌ای که از آن به جای آرامگاه استفاده میشود
محصول افزایشی تشکیل‏شده بین یک حجره و یک مهمان یعنی آنیون یا کاتیون یا گروه خنثی
critical volume
حجم یک مول از ماده درحالی‌که در دما و فشار بحرانی قرار دارد
blocking volume
حجمی از دانه که در آن مانده‌مغناطش شیمیایی سنگ در طول زمان‌های زمین‌شناختی ثابت باقی می‌ماند
net merchantable volume
حجم ساقۀ اصلی به‌جز کُنده و تاج و بخش‌های پوسیده و آسیب‌دیده
gross merchantable volume
حجم ساقۀ اصلی به‌جز کُنده و تاج، اما با احتساب بخش‌های پوسیده و آسیب‌دیده
demand volume
تعداد وسایل نقلیه‌ای که پیش‌بینی میشود از یک نقطه یا قطعه‌راه در واحد زمان عبور کنند
volume of distribution, V, Vd
حجم فرضی از مایعی که لازم است تمام مقدار دارو را در بدن به همان غلظتی که پس از رسیدن به تعادل در پلاسما وجود دارد برساند
piston displacement, displacement 2, cubic capacity 1, swept volume, stroke volume
حجم سیال جابه‌جا‌شده براثر حرکت پیستون که برابر است با حاصل‌ضرب مساحت مقطع سیلندر در طول جابه‌جایی پیستون
service volume
بیشترین تعداد وسایل نقلیه‏ای که می‏توانند با حفظ سطح کارایی و در طی زمانی معین از نقطه‏ای مشخص عبور کنند
link volume, link load
در طراحی، حجم کل اختصاص‏یافته به وسایل نقلیۀ بزرگراه‏ها یا مسافران گذری شاخه‏ای از شبکۀ راه
casting volume
مجموع حجم فلز ریخته‌شده در قطعۀ ریختگی
highest hourly volume, HHV
بیشترین شمار وسایل نقلیة عبوری در یک دورة 60 دقیقه‌ای متوالی در طول یک سال
design volume, design hourly volume
حجم تردد قابل‌پیش‏بینی که در طراحی در نظر گرفته می‏شود
apparent volume
حجم ماده که شامل حجم تخلخل‌های بسته نیز می‌شود
extract-release volume, ERV
روشی برای تعیین بروز فساد اولیه در گوشت که در آن نسبت حجم مایع خارج‌شده از گوشت به کل حجم آن اندازه‌گیری می‌شود
bulk volume
حجم مادۀ جامد که شامل حجم تخلخل‌های باز و بسته نیز می‌شود
through put
تعداد وسایل نقلیه یا افرادی که با وسایل نقلیه در مدت‌زمان مشخص از یک یا چند نقطه می‏گذرند
combustion chamber volume
حجم فضای بین تاج پیستون و سرسیلندر که احتراق در آنجا صورت می‌گیرد و معمولاً بر حسب سانتی‌متر مکعب اندازه‌گیری می‌شود
Passenger volume, line volume
تعداد کل مسافرانی که در یک خط حمل‌ونقل عمومی در دورۀ زمانی خاصی جابه‌جا می‌شوند
control volume
ناحیه‌ای معین در فضا که افزاره‌ای با شارش جرمی مانند فشرده‌ساز را احاطه می‌کند
gross total volume
حجم ساقۀ اصلی با احتساب کُنده و تاج و بخش‌های پوسیده و آسیب‌دیده
حجم مادۀ جامد بدون در نظر گرفتن حجم تخلخل آن
bulking agent 1
← پُرکننده
← مادۀ حجم‏افزا 2
ماده‌ای که در نتیجۀ افزایش آهنگ برش حجم آن افزایش می‌یابد
dilatation, dilation, bulk strain 1, dilatational strain
تغییر شکل در سه بعد که به تغییر حجم منجر می‌شود
penile plethysmography, PPG, phallometry
سنجش جریان خون در آلت که غیرمستقیم از آن برای ارزیابی برانگیختگی جنسی استفاده می‌شود
vagnial plethysmography
اندازه‌گیری گردش خون در زهراه با استفاده از نورسنجی که در ارزیابی پاسخ جنسی تناسلی در زنان از آن استفاده می‌شود
پدیده‏ای در تصفیه‏خانه‏های لجنِ فعال که در نتیجۀ آن لجن به‌آسانی ته‏نشین نمی‌شود