واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 950
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
حالتی که در آن ماده در زیر دمای سیرشدگی در فشار معین به‌صورت بخار همگن وجود دارد
user dialling state/ user dialing state
وضعیت سامانۀ مخابراتی، هنگامی که فرایند شماره‌گیری میان کاربر و پایانه در حال انجام است
حالتی که در آن فقط یک افزاره، گیرنده یا فرستنده، برای انتقال داده، میدان رادیویی پدید می‌آورد اختـ . ‌حالت اَرمیک‌غیرفعال NFC passive mode
nominative case, nominative
حالت مشترک فاعلِ فعلِ لازم و متعدی متـ . فاعلی
حالتی که در آن هر دو افزارۀ فرستنده و گیرنده برای انتقال داده، میدان رادیویی پدید می‌آورند اختـ . حالت‌ اَرمیک‌فعال NFC active mode
حالتی با انرژی زیاد که گونۀ شبه‌پایدار برای رسیدن به حالت پایدار از آن عبور می‌کند
حالتی که در آن اتم فلز واسطه دارای کمترین تعداد الکترون‌های جفت‌نشدۀ ممکن است
ergative case, ergative
حالت دستوری فاعلِ فعل‏های متعدی در زبان‌های کُنایی ـ مطلق (ergative-absolutive) متـ . کُنایی
transition state
وضعیتی کوتاه‏مدت، واسطۀ بین مواد اولیه و محصولات یک واکنش پایه
stationary state
نوعی حالت انرژی که اتم می‏تواند بدون گسیل تابش الکترومغناطیسی در آن قرار گیرد
absolutive case, absolutive
حالت دستوری فاعلِ فعل لازم و مفعولِ صریحِ فعل متعدی در زبان‌های کُنایی‏ـ مطلق (ergative-absolutive) متـ . مطلق
inverted position
← معکوس 1
accusative case, accusative
حالت مفعولِ صریحِ فعل متعدی متـ . مفعولی
حالت کوانتومی سامانه‏ای که در آن انرژی گسسته و تابع موج متمرکز شده است
← گوی گلوئونی
intermediate state
حالتی گذرا بین حالت‌های اولیه (initial state) و نهایی (final state) در فرایند گذار
non-follow up mode, non-follow up
حالتی از سامانۀ سکان که در آن با چرخاندن دسته یا فرمان سکان می‌توان جهت حرکت را تغییر داد، اما برای تغییر جهت مجدد با وجود برگشت فرمان، سامانه منتظر دستورهای دورافزار سکان می‌ماند اختـ . ناپیرو NFU
vocative case
حالتی دستوری که در آن اسم یا گروه اسمی منادا قرار می‌گیرد و در فارسی با «ای» یا «ایا» پیش از اسم یا «ا» در پایان آن یا صرفاً با تغییر آهنگ مشخص می‌شود متـ .حالت آیی ندایی، آیی vocative
emotional state
وضعیت هیجانات فرد به‏خصوص در زمینۀ لذت و ناراحتی که می‏تواند رفتار فرد را تحت تأثیر قرار دهد
حالت واپایشی در سامانۀ واپایش پرواز خودکار که در آن ارتفاع هواگرد براساس نشانک‌های مرجع دریافتی از ارتفاع‌سنج راداری ثابت باقی می‌ماند
facial expression analysis
بررسی تغییرات چهره در واکنش به تغییرات احساسی و ارتباطات اجتماعی
حالت‌هایی از ماده که تحت شرایط خاص می‌توانند هم‌زمان وجود داشته باشند
← حفاظت اجتماع‌محور
carrier 2
[زیست‌شناسی-میکرب‌شناسی] فردی که بدون هیچ نشانۀ بالینی عامل بیماری‌زا را با خود دارد و می‌تواند آن را به دیگران منتقل ‌کند [علوم دارویی] عاملی که ترکیبات دارویی یا عوامل زیستی را در بدن حمل یا جابه‌جا می‌کند
← خطوط حامل
minority carrier
نوعی حامل بار یا الکترون یا حفره، با غلظت کمتر، که در کنار حامل‌های اکثریتی در نیم‌رسانا وجود دارد
majority carrier
نوعی حامل بار الکتریکی در نیم‌رسانا که غلظت آن از حامل بار دیگر بیشتر است
قاب متصل به دالان‌های هواایست برای توزیع بارهای دُم عمودی