واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 950
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
declarative memory
حافظه‌ای که می‌تواند به‌ شکل آگاهانه در قبال درخواست به ‌یاد آوردن فراخوانده شود متـ . دانش اظهاری declarative knowledge
long term memory, secondary memory, long term store, permanent memory
جزء تقریباً ثابت دستگاه حافظه که دربردارندۀ اطلاعاتی در محدودۀ چند ثانیه تا چندین دهه است
← حافظۀ دستیابی مستقیم پویا
Synchronous Dynamic Random Access Memory
نوعی حافظۀ پویای سریع که هم‌زمان با پردازش بخشی از اطلاعات، بخش دیگری را برای دستیابی بعدی آماده می‌کند اختـ . حافظۀ هم‌زمان SDRAM
constructive memory
حافظه‏ای که برخی اجزای آن از معلومات قبلی و اطلاعات عمومی فرد حاصل شده است، نه از آنچه از واقعه در یاد مانده است
associative memory, associative storage
نوعی حافظه که براساس محتوا به آن مراجعه می‌شود نه براساس نشانی یا نام
← حافظۀ تکنویس ـ بس‏خوان
نوعی انبارۀ داده که در آن از لیزر برای خواندن داده‏ها استفاده می‌شود نه از وسایل مغناطیسی اختـ . حافظۀ تک ـ بس
حافظه‌ای با قابلیت یادآوری حرکات قبلاً اجراشده
← حافظۀ فقط خواندنی
Random Access Memory, direct access memory
حافظۀ اصلی رایانه که پردازندۀ مرکزی داده‏های مورد نیاز خود را مستقیماً از آن دریافت می‌کند اختـ . حافظۀ مستقیم RAM
نوعی حافظۀ خواندنی ـ نوشتنی در رایانه‏های شخصی قدیمی اختـ . حافظۀ پویا DRAM
procedural memory
حافظۀ درازمدت برای مهارت‌هایی که در انجام دادن کارهای مشخص به‌ کار می‌روند متـ . دانش روالی procedural knowledge
explicit memory
نوعی حافظه که براساس یادآوری آگاهانۀ گذشته شکل می‌گیرد
implicit memory
حافظۀ زیربنای مهارت‌ها که اغلب بدون یادآوری آموخته‏های مربوط به آن مهارت‌ها به کار گرفته می‌شود
حافظۀ مکانیکی براساس یادگیری طوطی‏وار
non-declarative memory
مجموعه‌ای از اشکال مختلف حافظه که به شکلی خودکار عمل می‌کنند و اطلاعاتی را ذخیره می‌سازند که در یادآوری آگاهانه دسترس‌پذیر نیستند
نوعی حافظۀ رایانه که فقط می‌توان داده‏ها را از روی آن خواند اختـ . حافظۀ خواندنی ROM
خاصیتی در بسپارها که باعث می‌شود این مواد درصورت وجود تنش درونی به شکل اصلی خود بازگردند
short term memory, immediate memory, short term store, primary memory, working memory
بخشی از دستگاه حافظه که ظرفیت محدودی دارد و اطلاعات را صرفاً برای مدت اندکی در خود نگه می‏دارد
← حافظۀ دستیابی مستقیم
cache memory, cache 1
حافظه‏ای در رایانه که برای ذخیره‏سازی داده‏ها و متن‌ها و برنامه‏های پُرمراجعه به کار می‌رود
← حافظۀ پویای هم‌زمان
sovereignty
اختیار یا قدرت عالیۀ یکپارچۀ دولت برای وضع و اعمال قوانین در سرزمین‌های تحت صلاحیت خود
pooled sovereignty
اختیار قانونی که تعدادی از دولت‌ها برای تصمیم‌گیری جمعی و سیاست‌گذاری عمومی به یک سازمان از میان خود واگذار می‌کنند
mobile-governance, m-governance
استفاده از فنّاوری و خدمات ارتباطات سیار به‌عنوان بستری برای بهبود کارایی و اثربخشی حاکمیت
ادارۀ یک سرزمین یا واحد سیاسی به‌ دست دو یا چند دولت به‌طور مشترک
← زمان حال‌ گسترده
phase1
وضعیت ترمودینامیکی مشخص یک ماده به‌صورت جامد یا مایع یا گاز یا پلاسما
attitude 2
رابطۀ بخش‏های مختلف بدن جنین با یکدیگر