واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3653
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
مانعی در سطح سواره‏رو برای کاهش سرعت
شیر یا دریچه‏ای که جریان هوا یا گازهای دیگر را واپایش می‏کند
← میرانۀ صوتی
damper 4, sordino
در سازوکار پیانو، افزاره‌ای با پوشش نمدی که مانع امتداد یافتن صدای سیم یا ارتعاش آن می‌شود
damper pedal
نگاه کنید به : sustaining pedal
فرایند خاموشی حرکت نوسانی
damping factor, damping coefficient, decay factor
لگاریتم طبیعی نسبت دامنه‌های پیاپی در حرکت نوسانی میرا
نوعی آهنربای دائمی که میدان آن در یک رسانای متحرک، جریان‌های گردابی ایجاد می‏کند و بدین‏سان نیرویی به وجود می‏آید که باعث میرایی حرکت رسانا می‏شود
حلقة انبارشی برای الکترون‌ها و پوزیترون‌ها که در آن فرایند تابش سنکروترون ابعاد باریکه را کاهش می‌دهد و بر چگالی آن می‌افزاید
شناوه‌ای که از آن در عملیات مین‌روبی برای مشخص کردن مسیر یا منطقۀ مین‌روبیشده استفاده میشود
تیره‌ای از راستۀ پروانه‏سانان که بال‌هایشان نقوش منحصربه‌فردِ منشعب و تیره دارد
گونه‏ای از شه‌پروانه‏ایان و راستۀ پروانه‏سانان که دارای بال‌هایی حنایی درخشان با انشعاب‌های درختی‌شکل سیاه و درخشان است
نوعی روش درمان که در آن از رقص یا حرکات موزون برای معالجۀ برخی اختلالات رفتاری و عاطفی و شناختی و جسمانی استفاده می‌شود متـ . حرکت‌درمانی movement therapy
فضای پروازی با ابعاد مشخص بر فراز خشکی یا آب که در مواقع خاص، پرواز در آن خطرناک است
danger aspect
علامتی برای توقف قطار
dangerous cargo
نگاه کنید به : dangerous goods
سندی که بخشی از اظهارنامۀ فرستندۀ کالا و مبین خطرناک بودن کالای مورد نظر است
dangerous goods, DG, dangerous cargo
کالای قابل‌اشتعال یا سمی که ممکن است در حین حمل، ‌به خدمه و وسیلۀ نقلیه و کالاهای دیگر آسیب برساند و ایمنی سفر را تهدید کند
سرده‌ای درختچه‌ای از مازِریونیان با حدود 50 گونه بومی اوراسیا که برای ظاهر و گل‌های زیبایشان در بسیاری از نواحی کاشته می‌شوند
DAR
نگاه کنید به : data recovery
DAR
نگاه کنید به : data recovery
سازگاری چشم با تاریکی یا نیمه‏تاریکی براثر ساخته شدن رودوپسین (rhodopsin) در یاخته‏های استوانه‏ای شبکیه
دوره‌های بلافصل بعد از سقوط تمدن‌ها یا زمانی‌که مدارک باستان‌شناختی مربوط به آن، در مقایسه با ادوار پیشین، به دوره‌ای از انحطاط اشاره دارد
مجموعه‌ای از منابع آرشیوی که برای استفادۀ آینده ذخیره شده‌اند و غیرقابل‌دسترس هستند
dark chocolate,black chocolate
← شکلات تلخ‌شیرین
نوعی اتاقک خلبان که در آن تا زمانی که همة سامانه‌های هواگرد به‌درستی عمل می‌کنند هیچ چراغی روشن نمی‌شود
dark cutter beef
نگاه کنید به : dark cutting meat
dark cutting defect
عیبی ناشی از فشار روانی گاو، خصوصاً گاو نر، پیش از ذبح که سبب تیره‌ شدن رنگ گوشت و کاهش کیفیت آن میشود
dark cutting meat, black beef, dark cutter beef
گوشتی که در نتیجۀ سیاه‌برشی رنگی تیره و کیفیتی نازل دارد
داده‌های عملیاتی که جمع‌آوری و پردازش و ذخیره می‌شوند، اما به‌کار نمی‌روند