واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 2918
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
rural forest, village forest
جنگلی که در حریم یک روستا واقع است و مالکیت آن به‌صورت مشاع در اختیار اهالی روستاست
نهضتی سیاسی برای حفظ شیوه و محیط زندگی روستایی اروپا که در واکنش به سلطۀ شهرنشینان و تصمیمات آنها در عرصۀ سیاسی به وجود آمد
راهی در شبکۀ ارتباطی که خارج از محدوده‏های شهری قرار دارد
جامعه‌ای ساکن در یک یا چند آبادی با جمعیت و تراکمی کم که دارای تولیدات کشاورزی یا دامپروری است
برداشتی که از زمین‌های غیرمسکونی، مانند مزارع و اراضی خارج از شهر انجام می‌شود
نوعی گردشگری که در آن گردشگران زندگی روستایی را تجربه می‌کنند
تیره‌ای از مارچوبه‌سانان بالارونده یا درختچه‌ای با حدود سه سرده و حدود نُه گونه با گسترش جهانی که در مناطق معتدل تنوع بسیار دارند؛ برگ‌های آنها معمولاً در حد فلس کاهش یافته و دارای آرایش فراهم یا متقابل یا متناوب است و گل‌آذین‌شان خوشه‌مانند است
سرده‌ای از کوله‌خاسیان نیمه‌درختچه‌ای چندساله و همیشه‌سبز با شش ‌گونه که بومی غرب و جنوب اروپا هستند؛ ساقۀ آنها منشعب و پرشاخه و برگ‌هایشان ریز و فلس‌مانند و غیرفتوسنتزی (non-photosynthetic) است و گل‌هایشان کوچک و سفید و در مرکز بنفش است
حسی لذت‌بخش و عمیق و فوری همراه با سرخ شدن صورت که بعد از تزریق موادی نظیر هروئین و کوکائین و مورفین به وجود می‌آید
ساعاتی که در آنها رفت‏وآمد وسایل نقلیه زیاد باشد
← روزانه‏ها
فرایند چاپ نسخۀ مثبت از روی نسخۀ منفی فیلم که روزانه برای بازبینی و تصحیح انجام می‏شود
مرحلۀ مشاهده و بازبینی روزانه‏ها توسط عوامل تولید
rushes, dailies
نخستین چاپ‌های نسخۀ مثبت برای آگاهی از نتیجۀ کار روزانۀ گروه فیلم‌برداری متـ . نسخۀ روزانه‏ها rush print
Russel's traction
نوعی کشش یک‌طرفه یا دوطرفه که در آن عضو آسیب‌دیده را هم‌زمان تحت کشش و آویزش قرار می‌دهند
شیوه‌ای از پذیرایی در ضیافت‌ها که در آن پیشخدمت غذا، به‌ویژه انواع خوراک‌های گوشتی، را بر روی میز کمکی برش می‌دهد و به‌سرعت و بی‌آنکه سرد شود در ظرف مهمانان می‌گذارد
چایی که در لیوان بلوری صرف می‌شود
محصول خوردگی که در نتیجۀ فرایند برق‌شیمیایی/ الکتروشیمیایی در مجاورت آب و اکسیژن پدید می‌آید
بی‌رنگ شدن فلز که نشان‌دهندۀ آغاز زنگ‌زدگی است
rust converter
مادۀ شیمیایی شامل مواد معدنی و آلی که برای تبدیل زنگارهای سطح فلز به لایه‌ای محافظ به کار میرود و مانع نفوذ رطوبت و زنگ‌زدگی بازگشتی میشود
مقیاسی که مقدار زنگ‌زدگی فلز را در واحد سطح نشان می‌دهد
rust removal, derusting
زدودن زنگ و پوسته از سطح فلز با روش‌های فیزیکی و شیمیایی
زنگ‌زدگی دوبارۀ سطح فلزی که به‌تازگی تمیز شده‌ است هنگامی که در معرض نم یا رطوبت بالا یا مواد آلودهکننده یا محیط خورنده قرار گیرد
ایجاد پوشش تبدیلی بر روی سطح آهن پیش از رنگ کردن
rust-preventive compound
پوششی موقت حاوی بازدارنده‌های خوردگی و دیگر مواد افزودنی برای محافظت از سطوح آهنی و فولادی در برابر محیط‌های خورنده در هنگام ساخت یا نگهداری یا استفاده
rust-resistant
ویژگی ماده‌ای که در برابر زنگ‌زدگی مقاوم شده است
خوردگی آهن یا آلیاژهای آن که محصول قهوه‌ای مایل به قرمز دارد
rusting failure of coated steel
نوعی زنگ‌زدگی که به چهار طریق روی می‌دهد، یکی به‌صورت نقطه‌ای در ناحیۀ آسیب‌دیده، دیگری در نواحی بسیار کوچک در محل پرچ، سومی در زنگ‌گره‌هایی که به زیر پوشش راه می‌یابند و دست آخر زنگ ‌زدن زیر پوشش
rustproof
ویژگی ماده‌ای که در برابر زنگ‌زدگی مقاوم است
روغن‌هایی که برای محافظت از زنگ‌زدگی سطوح آهنی یا فولادی در هنگام انبار کردن و حمل‌ونقل به‌ کار می‌روند