واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 5044
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
مطالعۀ تاریخ فلزکاری از آغاز تا انقلاب صنعتی که به تجزیه‌وتحلیل ابزارها و محوطه‌های مربوط به این فنّاوری می‌پردازد
شناخت بیماری‌ها، ناخوشی‌ها، معلولیت‌ها، جراحت‌ها، مصدومیت‌ها، رژیم‌های غذایی و مانند اینها در جوامع باستانی ازطریق انجام آزمایش‌های علمی بر روی بقایای انسانی و جانوری
مطالعۀ چگونگی پیدایش و ساختار و سرشت و چینه‌شناسی خاک‌های مدفون سنگواره‌ای ازنظر باستان‌شناسی و زمین‌شناسی، باتوجه‌به اهمیت زمین‌ریخت‌شناختی و دیرین‌زیست‌محیطی و اقلیم‌شناختی
بررسی خون‌شناختی بقایای استخوان‌های اجساد یخ‌زده یا مومیایی‌شدۀ انسان برای شناخت پیوندهای خونی و خانوادگی میان آنها
خوش‏طعم و دلپذیر بودن غذا
ویژگی غذای خوش‏طعم و دلچسب
palatal 1
ویژگی همخوانی که در تولید آن زبان با سخت‌کام تماس می‌یابد
palatal 2, palatine
مربوط به کام یا در سمت کام
palatal reflex
نگاه کنید به : swallowing reflex
palatine
نگاه کنید به : palatal 2
palatine reflex
نگاه کنید به : swallowing reflex
palatine root
ریشۀ هریک از دندان‌های آسیای فک بالا که به سمت کام است
palatine rugae
نگاه کنید به : ruga palatinae
palatine surface
سطحی از دندان‌های فک بالا که به سمت کام قرار دارد
palatine tonsil, tonsil 1, tonsilla palatina
هریک از دو تودۀ بادامی‏شکل در دو طرف حلق دهانی که عمدتاً از بافت تنابه‏ای تشکیل شده است
مربوط به کام و فک بالا
palatonasal
نگاه کنید به : nasopalatine
palatoplegia
فلج کام و ماهیچه‌های آن
کاهش قابلیت نگهداری آب و کم‌رنگ شدن گوشت براثر اسیدی شدن و تولید لاکتیک‌اسید زیاد
paleaceous, chaffy
ویژگی سطحی پوشیده از فلس‌های کاه‌مانند
مطالعة تاریخی فرایندهای اقیانوسی، به‌ویژه پیشینة اشکال حیات در دریاهای باستانی و شرایط آب آنها
paleocrystic ice
دریایخ کهنه‌ای که عموماً عمر آن بیش از ده سال است
زمین‌لرزۀ پیش‌ازتاریخ
ویژگی گونه یا سردة گیاهی یا جانوری که بوم‌ویژة ناحیه یا محیط معینی بوده، اما در حال حاضر از وسعت محدودة پراکنش آن کاسته شده است
paleokarst, buried karst
لایه‌ای کارستی که در یک چرخة فرسایشی پیشین تشکیل شده است اما براثر دفن‌شدگی یا تعلیق فرایند کارستی شدن (karstification) محفوظ مانده است
سطحی نامنظم و پشته‌ای (hummocky) و حفره‌دار در یک سنگ آهک که به‌دلیل تأثیر آب شیرین در رُخنمون ایجاد شده است
عرض مغناطیسی ناحیه‏ای معین بر روی سطح زمین، در گذشته‏های زمین‏شناختی متـ . دیرینه‏عرض
محل برخورد محور دوقطبی مغناطیسی میانگین‌گیری‌شده در زمان با سطح زمین
paleomagnetic stratigraphy, magnetic stratigraphy
تشخیص واحدهای چینه‌شناختی با بهره‌گیری از مانده‌مغناطش طبیعی
مطالعۀ مانده‏مغناطش طبیعی مواد زمین برای تعیین شدت و راستای میدان مغناطیسی، در گذشته‏های زمین‏شناختی