واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
بخش کم‌وبیش سرتخت یک میدان جریان‌ ‌گدازۀ ریسمـانی (pahoehoe lava) که در نتیجۀ فشار گدازه‌های زیر لایۀ سطحی برآمده شده است متـ . فلات فشاری pressure plateau
خیزی که در آن اثر فشار بر روی پوست باقی می‌ماند
onset of blood lactate accumulation, OBLA
افزایش مجدد میزان لاکتات خون که در هنگام فعالیت شدید، بعد از رسیدن به آستانۀ لاکتات رخ می‌دهد
raised core, mold element cutoff
برجستگی حجیم و بی‌قاعده‌ای که ممکن است قسمت تحتانی قطعه را به‌صورت جام بپوشاند و نشان‌دهندۀ آن است که قسمتی از ماهیچه از جای خود جدا شده است
cerebral edema, brain edema, wet brain
تجمع فراوان مایعات در مغز
myxedema, solid edema, mucous edema
تورم خشک و موم‌مانند پوست که همراه با رسوبات گلیکوزامینوگلیکان در پوست یا سایر بافت‌هاست
crankshaft runout
میزان انحراف خمشی میل‌لنگ از محور اصلی آن
voltage surge
موج ولتاژ گذرایی که در طول یک خط یا مدار منتشر می‌شود و ویژگی آن افزایش سریع ولتاژ و سپس کاهش غیرنوسانی و ملایم آن است
surge 2
1. حرکت یک موج اقیانوسی با دورۀ تناوبی بین کشَند و موج‌‌باد (wind wave) معمولی که دارای ارتفاع معمولاً کمتر از ده سانتی‌متر است 2. نوسان افقی آب با دورۀ تناوبی نسبتاً کوتاه همراه با امواج ساکن
حرکت عمودی شناور ناشی از بالا و پایین رفتن آب سطح دریا در دریای توفانی
lift-off
جدا شدن هواگَرد یا فضاپیما از زمین یا پرندۀ مادر
surging 1
فرایندی که در آن قاعدۀ موج به‌سرعت از شیب شویه بالا می‌آید و ستیغ آن ناپدید می‌شود
← تبدیل لورنتس
پدیده‌ای که در آن کشش سطحی سبب بالا رفتن سطح مایع در فشارسنج می‌شود
maceration 1
یکی از فرایندهای استخراج مادۀ دارویی گیاهان که در آن گیاه یا پودر آن را در دمای محیط در درون حلاّل قرار می‌دهند
فروبردن مواد در آب یا مایع دیگر
maceration 2
گیاه یا پودر آن که با هدف استخراج مادۀ دارویی در دمای محیط در درون حلّال قرار داده شده است
خیشی بزرگ و سنگین که برای ایجاد آتش‌بُر به اسب یا تراکتور می‌بندند
← حفرۀ خیشوم
آوایی که در ادای آن مجرای گفتار در نقطه‏ای مسدود گردد، ولی عبور هوا به خارج بدون برخورد با هیچ مانعی از راه بینی انجام شود
وضعیت یا کیفیت یک آوا که در هنگام تولید آن به‌طور هم‏زمان بخشی از هوا از خیشوم و بخش دیگر از دهان خارج شود
فرایندی آوایی که در طی آن به‌طور هم‏زمان بخشی از هوا از خیشوم و بخش دیگر از دهان خارج شود متـ . خیشومی‏شدگی
ویژگی آن دسته از واکه‏ها که در تولید آنها به‌طور هم‏زمان بخشی از هوا از دهان و بخشی از خیشوم خارج شود
فرمان حرکت به جلو با کمترین دورِ ممکن موتور
فرمان حرکت به عقب با کمترین دورِ ممکن موتور
← خط‌مشی نوآوری انتشارمحور