واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1947
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
انجام تمامی عملیات زراعی عمود بر شیب زمین
انجام عملیات خاکورزی بعد از سبز شدن گیاه زراعی
نوعی خاک‌ورزی در عمقی کمتر از خاک‌ورزی اولیه که در آن با خرد کردن کلوخه‌ها و تسطیح و محکم کردن خاک محفظه‌های هوا بسته می‌شود و علف‌های هرز از بین می‌رود
conservation tillage/ conservation till
نوعی خاک‌ورزی با هدف حفظ رطوبت و کاهش نیروی انسانی و با استفاده از مصرف مواد شیمیایی و بقایای مواد آلی گیاهی
نوعی خاک‌ورزی که در آن با استفاده از بعضی از عملیات کاشت، خاک‌ورزی ثانویه کاهش می‌یابد یا به‌کلی حذف می‌شود
حداقل عملیات خاک‌ورزی
blind cultivation
از بین بردن علف‌های هرز پس از کاشت بذر و قبل از سبز شدن آن با استفاده از وسایل کشاورزی
روش مرسوم آماده‌سازی خاک
شخم زدن زمین در دو جهت عمودبرهم
نوعی خاک‌ورزی کاهشی که در آن نوارهایی باریک ‌از خاک را شخم می‌زنند و هم‌زمان کود و بذر را نزدیک آن قرار می‌دهند و روی آنها را می‌پوشانند
edaphic
مربوط به خاک زراعی
epididymis
لوله‏ای پیچیده که گُشناب مهره‏داران در آن ذخیره و بالغ می‏شود
epididymitis
التهاب خاگ
oolith/ oölith, ooid/ oöid
نوعی ذرۀ رسوبی شیمیایی یا زیست‌شیمیایی، تقریباً گرد، شبیه به تخم ماهی، به قطر 0/25 تا 2 میلی‌متر
oolite/ oölite, eggstone, roestone
نوعی سنگ رسوبی شیمیایی یا زیست‌شیمیایی، معمولاً آهکی، که از ذرات خاگه‌ای که به‌صورت سیمانی به هم‌ پیوسته‌اند تشکیل شده است
oval of Cassini
مکان هندسی رأس سوم مثلثی که دو رأس دیگرش ثابت و حاصل‌ِضرب دو ضلع متغیر آن عددی ثابت باشد
gold, bull's-eye, bull 1
کوچک‌ترین دایرۀ هم‌مرکز هدف‌برگ که به رنگ زرد است
هرنوع تغییر رنگ مشخص و مادرزادی در پوست
sapling 1
درخت جوانی بزرگ‌تر از شَل و دارای قطرِ برابر سینۀ حداکثر ده سانتی‌متر که شاخه‏های پایین خود را از دست داده باشد
bull's eye/bull’s-eye/bullseye

نقطه یا محل دقیقی که قرار است هدف واقع شود


هریک از جوش‌های کوچک فاصله‌دار برای هم‌راستا نگاه داشتن قطعات در حین جوشکاری اصلی
tack welder, tacker
شخصی که به‌صورت دستی یا نیمه‌خودکار خال‌جوش می‌زند
اتصال دادن قطعات فلزی با جوش‌های منقطع و کوتاه در راستای خط جوش
gap bridging, spark plug whiskering
تشکیل رسوب کربن یا دیگر مواد در دهانۀ شمع که باعث اتصال کوتاه و از کار افتادن شمع می‌شود
حذف کردن آلاینده‏ها یا ترکیبات نامطلوب از یک ماده
purification 1
فرایند حذف آلاینده‏ها یا ترکیبات نامطلوب از یک ماده
حذف ابتدایی آلاینده‏ها یا ترکیبات نامطلوب از یک ماده که عموماً به کمک روش‌های فیزیکی انجام می‌شود
حذف دقیق و نهایی ترکیبات نامطلوب و آلاینده به‌نحوی‌که کمترین مقدار ممکن از آنها در مادۀ خالص‏شده باقی بماند
ماده‏ای که ترکیبات نامطلوب و آلاینده‏ها از آن حذف شده‏اند
bullet, centred dot
نشانه‌ای سجاوندی در اشکال مختلف، معمولاً به شکل دایره‌ای توپر، که برای فهرست کردن موارد گوناگون در یک مطلب به کار می‌رود