واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1114
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
فرایندی در تولید پنیر پخته که در طی آن لخته‌های فشرده قطعه‌قطعه می‌شوند و به مدت 6 تا 10 ساعت در دمای 15 تا 20 درجه در زیر پوشش مخصوصی باقی می‌مانند تا کشسانی و طعم و رنگ لازم را به دست آورند
cast iron
آلیاژ آهن و کربن که معمولاً حاوی بیش از 2 درصد کربن است و در ساختار آن شبکۀ اوتکتیکی (eutectic system) وجود دارد
ductile iron
چدنی که با وارد کردن مواد بهساز، شکل کربن آن کروی شده باشد
grazing
تغذیۀ حیوانات از هرنوع پوشش گیاهی
چراغی هشداردهنده که با روشن شدن هریک از چراغ‌های احتیاط روشن می‌شود
master warning light
چراغی اخطاردهنده که با روشن شدن هریک از چراغ‌های اخطار روشن می‌شود
چراغی که روشن شدن آن در کشتی وضعیت اضطراری را نشان می‌دهد
unattended light, unwatched light
نوعی چراغ دریایی که نیاز به نگهبان و مراقب ندارد
چراغ سفید ثابتی در پاشنۀ شناور با زاویۀ دید 135 درجه از خط میانی، یعنی در هر طرف 67/5 درجه از خط میانی، که از 2 مایلی پاشنه قابل رؤیت است
هریک از چراغ‌های پایه‏کوتاه در باند پرواز و خزش‏راه و ایست‏راه برای هدایت خلبان در شب و به‏طورکلی در شرایط دید کم
license plate lamp, license plate light, rear license plate lamp, rear license plate light
چراغ سفیدرنگی که پلاک عقب خودرو را روشن می‌کند
message light
چراغی بر روی دستگاه تلفن اتاق مهمان که در صورت داشتن پیغام از پیشخان، چشمک می‌زند
dynamic bending light, DBL
هریک از چراغ‌های جلو که در جهت چرخش فرمان می‌چرخد و پیچ جاده را روشن می‌کند
headlamp, headlight, head torch
نوعی چراغ یا منبع نور برای فعالیت در شب یا در تاریکی که بر روی پیشانی یا کلاه بسته می‌شود
brake light, stop light, brake lamp
هریک از چراغ‌های قرمز عقب خودرو که در هنگام ترمزگیری روشن می‌شود
high-mounted brake light
چراغ ترمز کمکی که در بالای شیشۀ عقب یا بر روی بالۀ سقفی نصب می‌شود
auxiliary brake light
چراغ ترمز اضافی که برای افزایش توجه رانندگان عقب، هم‌سطح چشمان آنها در پشت شیشۀ عقب یا گِلگیر عقب نصب می‌شود
adaptive front-lighting system, AFS, adaptive front-light, intelligent adaptive front lightsystem, intelligent AFS
سامانه‌ای که چراغ‌های جلو را متناسب با زاویة چرخش فرمان و سرعت خودرو می‌چرخاند
چراغی که نور ممتد 360 درجه‌ای در سطح افق می‌تاباند
fixed bending light, FBL
هریک از چراغ‌هایی که با گردش فرمان به چپ یا راست روشن می‌شود و پیچ جاده را روشن می‌کند
چراغی بر روی انواع هواگَرد، به‌ویژه بالگَردها، برای شناسایی عوارض جوّی و موانع احتمالی
headlight, headlamp
چراغ بزرگ اصلی در جلوی خودرو که از آن برای روشنایی و افزایش دید راننده استفاده می‌شود
چراغ جلویی که شکل هندسی آن بیضی است
concealed headlight, hide-away headlight, pop-up headlight
نوعی چراغ جلو در برخی از خودروهای خاص که قابلیت پنهان شدن در بدنه را دارد و با روشن شدن چراغ جلو به‌طور خودکار آشکار می‌شود
polyellipsoidal headlight
چراغ جلویی با لامپ هالوژن که در کاسۀ آن چند بیضی وجود دارد
چراغ جلوی سهمی‌شکلی که چند نقطۀ کانونی دارد و دید بهتری برای راننده فراهم می‌کند
چراغ جلویی که شکل هندسی آن چهارگوش است
چراغ جلویی که از دو کاسه‌چراغ تشکیل شده است، یکی برای نور بالا و دیگری برای نور پایین
چراغ جلویی که شکل هندسی منظمی ندارد
نوعی چراغ جلو با دو بازتابگر که هم‌کانون هستند؛ بازتاب‌دهندۀ داخلی کوچک‌تر و فاصلۀ کانونی آن کمتر و بازتاب‌دهندۀ بیرونی بزرگ‌تر و فاصلۀ کانونی آن بیشتر است