واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1114
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
توسعۀ همدیدمقیاس یک گردش چرخندی جوّی در بادخور یک رشته‌کوه متـ . چرخندزایی کوهساری orogrophic cyclogenesis
orographic cyclogenesis
← چرخندزایی بادپناه
تضعیف گردش چرخندی در جوّ
rotator 2
سامانه‌ای کوانتومی که حرکتش مانستۀ چرخش کلاسیک است متـ . فرفره top
شیب‏راهۀ حلقوی در تقاطع‌های غیرهم‏سطح برای انجام گردش به چپ
گروهی از اجزای گل‌ از قبیل کاسبرگ‌ها، گلبرگ‌ها، پرچم‌ها و برچه‌ها که آرایش حلقوی دارند
← فراهم
مکان هندسی نقطه‏ای واقع بر شعاع یک دایره یا امتداد آن، وقتی دایره در طول خط راست ثابتی می‌غلتد
هم ‌زدن مادۀ غذایی با ایجاد حرکت چرخشی در آن
hydrologic cycle/ hydrological cycle, water cycle
چرخه‌ای شامل حرکت آب میان زمین و جوّ و اقیانوس
توالی منظمی از تغییرات در رفتار یک آتشفشان
intelligence cycle
فرایند تبدیل اطلاعات خام به اطلاعات معتبر برای استفادۀ مصرف‌کنندگان آن
همۀ مراحل انتخابات مانند برنامه‌ریزی و آموزش برگزارکنندگان و مبارزۀ انتخاباتی و رأی‌دهی و نظارت و بازرسی و شمارش آرا و اعلام نتایج
فاصلۀ زمانی بین دو بارگیری یک وسیلۀ نقلیه
felling cycle
فاصلۀ زمانی بین دو نوبت برش درختان در یک عرصۀ جنگلی مشخص
چرخۀ ترمودینامیکی آرمانی‌ای که در آن سامانۀ مورد نظر و محیط پیرامون آن به حالت اولیۀ خود بازمی‌گردند
چرخه‌ای ترمودینامیکی که در آن بین سامانۀ مورد نظر و محیط پیرامون آن تبادل گرما صورت می‌گیرد و مقداری کار انجام می‌شود
sexual response cycle
مراحل کنش جنسی در انسان از پیش‌برانگیختگی تا پایان کنش
برنامه‏ای زمانی که در طی آن یک آمیزۀ گرماسخت پلاستیکی یا لاستیکی در شرایط دمایی معین قرار می‏گیرد تا دارای خواص مشخصی شود
ovarian cycle, oogenetic cycle
مجموعۀ تغییرات تناوبی در تخمدان شامل رشد و پاره شدن انبانک که به آزاد شدن تخمک و تشکیل جسم زرد منجر می‏شود
← چرخۀ تعویض ریل‌بند
چرخۀ زمانی که پس از طی آن ریل‌بندهای معیوب بازسازی یا تعویض می‌شوند متـ . چرخۀ تعویض تراورس
change cycle, transformative cycle, T-cycle
چرخه‌ای که در آن مراحل تغییر در نوآوری‌های اجتماعی گذشته و حال و آینده بیان می‌شود
← چرخه تُنُک‏سازی
دورۀ برنامه‏ریزی‏شدۀ زمانی میان یک تُنُک‏سازی و دورۀ بعدی در یک تودۀ جنگلی مشخص متـ . چرخۀ تُنُک کردن
population cycle
نوسانات مکرر فراوانی افراد در یک جمعیت بین دوره‏های کمینه و بیشینۀ تراکم
کل مجموعۀ رخداد‌هایی که در جوشکاری مقاومتی به یک جوش می‌انجامد
چرخه‌ای شامل آتش گرفتن جنگل و از بین رفتن پوشش گیاهی در یک مرحله و جریان یافتن رَواناب و حرکت خاک در شیب‌های تند در مرحلۀ دیگر
service cycle
مجموعه‌ای از تأثیرات و فعالیت‌های متقابل ارائه‌دهنده و استفاده‌کنندۀ خدمات که با اولین برداشت ذهنی گردشگر از مقصد آغاز می‌شود
crustal deformation cycle
فرایند کامل دگرشکلی پوستۀ زمین