واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1114
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
seasonal grazing
نوعی چرای دوره‌ای که در آن دوره‌های تناوب دست‌کم با یکی از فصل‌های سال انطباق دارد
short-duration grazing
چرایی در واحدهای مشخصی از مرتع یا چراگاه که در آن نظام چرا در دوره‌های کوتاه‌مدت چندروزه اجرا می‌شود
selective grazing
← خوش‌چری
چرای پیوسته و بیش از ظرفیت بازیابی پوشش گیاهی که باعث تخریب مرتع می‌شود
مایع شیرمانندی که از دیوارۀ باریک‌روده به خون راه می‌یابد
hematochyluria/haematochyluria
دفع خون و چربابه همراه با ادرار
ماده‌ای مومی‌شکل حاوی نمک‌های نامحلول و اسیدهای چرب که در حین تجزیۀ بافت‌های بدن انسان و حیوانات تشکیل می‌شود
وجود چربی بیش‌ازاندازه در پیخال
shortening 1
مجموعه‌ای از چربی‌ها که با روان‌سازی و کوتاه و سست کردن ساختار ترکیبات غذایی به آنها قوام و کیفیت مناسب می‌دهد متـ . روغن قنادی 2
نوعی چرب‌مایه که به‌آسانی بر روی سطح پخش می‌شود و آن را با خمیر به‌صورت لایه‌های یک‌درمیان روی هم می‌گذارند تا چربی لایه‌های خمیر را از هم جدا نگه‌ دارد و رطوبت ایجادشده در حین پخت موجب پف کردن محصول شود
نوعی چرب‌مایه با چربی جامد فراوان که در دمای اتاق جامد است، ولی در دهان به‌آسانی ذوب می‌شود
نوعی چرب‌مایه که در دمای اتاق جامد است و براثر تماس، چربی پس نمی‌دهد و به صورت‌های گوناگون مانند حبه و پودر عرضه می‌شود
نوعی چرب‌مایه با نامیزه یا بدون آن که دامنۀ مومسانی (plasticity) وسیع دارد و از آن برای پختن و سرخ کردن استفاده می‌شود
نوعی چرب‌مایه که سبب تردی پای می‌شود بی‌آنکه بر خاصیت جذب آبِ آرد تأثیر بگذارد
نوعی چرب‌مایه که در دمای بالا مقاوم است و از آن برای سرخ کردن استفاده می‌شود
نوعی چرب‌مایه حاوی نامیزه‌ساز و مقدار کمی‌ چربی که می‌توان آن را انبار و تلمبه کرد
نوعی چرب‌مایه که برای پایداری و هوادهی مناسب به آن مونوگلیسرید و دی‌گلیسرید می‌افزایند و در یخ‌چینه از آن استفاده می‌کنند
lipid, lipin
گروهی از ترکیبات نامحلول در آب که می‏توان آنها را با حلاّل‏های آلی از یاخته‏ها و بافت‌ها استخراج کرد متـ . لیپید
مخلوطی از لیپیدها، عمدتاً تری‌گلیسریدها، که در دمای بدن جامد هستند
cutting fat, cutting-floor
چربی جداشده از لاشۀ حیوانات پس از سرد شدن لاشه و رساندن دمای آن به محدودۀ صفر تا سه درجه
بافت چربی ضخیم موجود در پشت لاشۀ حیوان
invisible fat
چربی‌ای که به‌طور طبیعی در مواد غذایی وجود دارد
چربی مورداستفاده در تهیۀ مواد غذایی
روغنی خوراکی که موجودات تک‌یاخته‌ای تولید می‌کنند
essential fat
چربی موجود در بخش‌هایی از بدن که برای حیات ضروری است و 3 تا 12 درصد از وزن بدن را تشکیل می‌دهد
فراوردۀ چربی که از منابع حیوانی به ‌دست می‌آید، مانند کره و دنبه و پی گوسفند و روغن ماهی
چربی تجمع‌یافته در انباره‌های چربی
مجموع چربی‌های موجود در شیر که به شکل گویچه‌های نامیزه هستند
anhydrous milk fat, water-free milk fat
چربی‌ شیر با غلظت زیاد و رطوبت بسیار کم
killing fat, killing-floor
چربی ذخیره‌شده در اطراف کلیه و قلب و رودۀ حیوانات که در هنگام کشتار از لاشه جدا می‌شود