واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
atmosphere 2
پوششی گازی که هر جسم آسمانی را در بر می‏گیرد
free atmosphere
بخشی از جوّ زمین که در بالای لایۀ مرزی سیاره‏ای قرار دارد
therapeutic atmosphere
فضای مطلوبی که در آن درمانگر به مُراجع توجه مثبت غیرمشروط (unconditional positive regard) دارد و مُراجع آزادانه احساسات و هیجان‌هایش را بروز می‌دهد
stellar atmosphere
خارجی‌ترین لایة گاز و پلاسما در سطح ستاره که پرتوهای نور از آن گسیل می‌شود
riposte
حرکت تهاجمی انفجاری و سریع که پس از دفاع دربرابر تک حریف انجام می‌شود
approximate solution
جوابی که به روش تقریب زدن حاصل شود
مربوط به سطوح مجاور و زبانی و زاویۀ بین آنها
مربوط به سطوح مجاور و لبی و زاویۀ بین آنها
مربوط به سطوح مجاور و لُپی و زاویۀ بین آنها
epistemic permissibility
مجاز بودن پذیرش یک گزارة زمانی که آن گزاره به لحاظ معرفتی موجه باشد
collectanea
مجموعۀ قطعات انتخاب‌شده از یک یا چند نویسنده، معمولاً برای آموزش
juvenile wood, core wood, immature wood, juvenile core, pith wood
هستۀ داخلی بافت چوبی اطراف مغزه (pith) که در آن یاخته‌ها ازنظر ابعاد یا ساختار به‌ حد نهایی تکامل خود نرسیده‌اند
bud abscission
ریزش جوانه‏های گل براثر عوامل نامساعد محیطی و کاراندام‌شناختی و آفات و بیماری‌ها
tegmentum, cataphyll
← فلس جوانه
debudding, disbudding
← هرس جوانه
نوعی تکثیر غیرجنسی ازطریق رویش یاختۀ جدید از کنار یاختۀ دیگر که بیشتر در مخمرها روی می‌دهد
apical bud, terminal bud
جوانۀ رویشی یا زایشی در انتهای شاخه
جوانه‏ای که در زاویۀ بین شاخه و برگ تشکیل می‏شود
accessory bud
جوانه‏ای که در کنار جوانۀ اصلی می‏روید
جوانه‌ای که منشأ تشکیل گُل‌آذین است * مصوب فرهنگستان اول
جوانۀ تازۀ لوبیا
adventitious bud
جوانه‏ای که در جای خود تشکیل نشده باشد
juvenilia, juvenilia works
آثار دورۀ کودکی یا جوانی یک نویسنده یا هنرمند متـ . آثار دورۀ جوانی
Academy Awards, Oscars
جوایزی که آکادمی علوم و هنرهای سینمایی هرساله به نفرات برتر در رشته‏های مختلف سینمایی اهدا می‏کند متـ . اسکار
جوجه‌ای که هنوز قادر به پرواز نیست و در آشیانه به سر می‌برد
← جوجة آشیانه
پرندۀ اهلی نر تازه‌بالغ متعلق به سردۀ ماکیان (Galus) و راستۀ ماکیان‌سانان
پرندۀ مادۀ متعلق به سردۀ ماکیان (Galus) و راستۀ ماکیان‌سانان که سن آن کمتر از دوازده ماه باشد
یگانی راهکنشی و کوچک که در ساختار سلسله‌مراتبی کوچک‌تر از رسد و بزرگ‌تر از تیم است و معمولاً از نُه نفر تشکیل می‌شود متـ . گروه 6
ویژگی عناصری که بیش از همه در جوّ زمین وجود دارند، مانند H, C, N, O, I و گازهای نادر