واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
تغییر دادن جای عوارض نقشه برای جلوگیری از تداخل با سایر عوارض یا روی هم چاپ شدن آنها
تغییر در مقدار عرضه به ‌ازای یک قیمت مفروض که سبب می‌شود منحنی عرضه تغییر کند
عیبی در ریخته‌گری که در نتیجۀ جفت نشدن اجزای قالب در خط جدایش ایجاد می‌شود
افزایش طول‌موجِ فوتون پراکنده‌شده در پراکندگی کامپتون نسبت به طول‌موجِ فوتون جذب‌شده
جابه‏جایی نقاط تصویری ناشی از کجی عکس
تغییر مکان جزئی سامانۀ مکانیکی در حالتی که با قیدهای (constraints) سامانه سازگار باشد، ولی در زمان ثابت صورت گیرد
expenditure switching
سیاست کاهش ارزش پول ملی به‌قصد ایجاد تغییر در ترکیب مخارج به‌طوری‌که انگیزه برای جایگزین کردن کالای خارجی با کالای داخلی ایجاد ‌شود متـ . جابه‌جایی هزینه
centre of pressure travel/ centre- of- pressure travel
فاصله‌ای خطی که در آن مرکز فشار در راستای وتر در گسترۀ زوایای حملۀ منفی و مثبت جابه‌جا می‌شود
الگوی جابه‌جایی گروه‌های شکارگرـ گردآور در مناطق مختلف که مبتنی بر دسترسی فصلی به غذا و دیگر منابع است
← جابه‌جایی مخارج
← واکنش جانشینی هسته‏دوست
ترابری هوایی یگان‌ها و کارکنان و تدارکات و تجهیزات و مواد
footprint 2, contact patch 2
ناحیۀ تماس تایر با زمین که شامل نواحی چسبیده و خالی رویۀ تایر است
روشی برای تعیین جایگاه اتصال پروتئین دِناوند (DNA-binding) متـ . سنجش حفاظت دِنا ـ پروتئن DNA-protein protection assay
message rack
تخته یا قفسة مخصوصی که پیام‌ها را در داخل خانه‌های آن یا بر روی آن قرار می‌دهند یا به آن الصاق می‌کنند
صندوقی چوبی یا سنگی یا فلزی که جسد یا تابوت اصلی را در آن قرار میدادند
Hercules, Her
پنجمین صورت فلکی بزرگ آسمان شمالی (northern sky) که به شکل مردی زانوزده تصور می‌شود
luggage rack, baggage rack
رف یا محفظه‌ای معمولاً در بالای سر مسافران در وسایل نقلیه، مانند قطار و اتوبوس و هواپیما برای قراردادن بار و وسایل دستی آنها
sleeperette1, sleeper berth1
فضایی کوچک مخصوص خواب در قطار
door aperture, door frame
محلی بر روی بدنه که هریک از درهای خودرو با لولا به آنجا متصل می‌شود
چسبیدن مؤثر تایر به جاده، به‌ویژه در سرعت‌های بالا، پیچ‌های تند یا مسیرهای خیس
magical thinking
باور به اینکه رویدادها یا رفتارهای دیگران ممکن است از افکار و آرزوها (wishes) و اعمال (rituals) فرد تأثیر بپذیرند
sorbent
ماده‌ای که مواد دیگر جذب سطح یا داخل آن ‌شوند
← مواد جاذب رادار
روالی در طبیعت‌گردی که در آن اهمیت و مفاهیم پدیده‌های طبیعی و فرهنگی مرتبط با هم برای بازدیدکنندگان آشکار می‌شود
جاذبه‏هایی که انسان می‌سازد یا پدید می‌آورد، مانند پارک‌های موضوعی و رویدادهای ویژه از قبیل مسابقات المپیک و نشست‌ها و همایش‌ها و تفریحات و ورزش‌های گوناگون
اجزایی از محصول گردشگری که موجب جذب بازدیدکنندگان و ترجیح آنها در انتخاب مکانی به مکان دیگر می‌شود
event attraction
جاذبه‏ای که وقوع رخدادی در آن جذاب‏تر از جاذبۀ مکانی آن است
site attraction
جاذبه‏ای که ویژگی مکانی آن موجب جذب گردشگران می‌شود