واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
supply schedule
جدولی که قیمت و مقادیر عرضه‌شدۀ متناظر با آن قیمت را نشان می‌دهد
جدولی که نرخ مرگ‌ومیر و بقا و زادوولد یک جمعیت برحسب ردة سنی در آن درج می‌شود
static life table,time-specific life table
جدول عمری که از یک گروه سنی در یک دورة زمانی خاص به دست آمده است
dynamic life table,cohort life table
جدول سنی بقا و جدول سنی زادآوری یک هم‌گروه که از تولد تا مرگ آخرین فرد را در بر می‌گیرد
control table
جدولی شامل مشخصات سامانۀ علامت‌دهی که فرمان علائم را به‌تفصیل برای هریک از اجزای آن معین می‌کند
emergency schedule, EMS
جدولی ویژة حمل کالای خطرناک که در آن روش عمل و نحوة تماس با هر کالای خطرناک در مواقع اضطراری مشخص شده است
vertical kerb
نوعی جدول راسته که هدف از نصب آن حفاظت از پیاده‌رو در خیابان‌های درون‌ شهر است
جدولی با مشخصات جدول راسته که مطابق با شعاع قوس داخلی یا خارجی مسیر ساخته می‌شود
جدولی حاوی مقادیر ازپیش‌تعیین‌شدة کسری گنجایش متناسب با ترازهای مختلف سطح سیال در مخزن
جدولی که سالانه منتشر می‌شود و حاوی اطلاعات روزانۀ زمان وقوع و ارتفاع فراکِشَندها و فروکِشَندها در شماری از ایستگاه‌های مرجع است
مجموعۀ دماها و زمان‌های کوره‏پزی مرتبط که در آن فیلم (film)، پخته یا خشک می‏شود؛ پخت نمونه در کمترین دما، زمان بیشتری لازم دارد و با افزایش دما، مدت‏زمان کاهش می‏یابد
جدولی با مقطع نیم‌پخ به شکل ربع‌دایره با ارتفاع 125 یا 150 یا 255 میلی‌متر و شعاع قوس 305 تا 455 میلی‌متر
جدولی برای پشته‌چینی پیاده‌رو دارای مقاطع عرضی گوشه‌دار، نیم‌دایره‌ای، پخ یا لب‌گِرد
barrier kerb
نوعی جدول راسته که مانع ورود و انحراف وسایل نقلیه به نقاط خطرآفرین از جمله خاکریزهای بلند و قوس‌های تیز می‌شود
milestone schedule
جدول سطح‌بندی‌شده‌ای که نشان‌دهندۀ موعدهای اصلی پروژه است
نوعی صورت نوشتاری موسیقی مبتنی بر اعداد یا حروف یا نمادهای‌ نگاشتاری که به جای نُت‏نویسی‌های قراردادیِ روی حامل یا همراه با آن، به‌صورت جدول ارائه می‌شود
scale of charges, scale of rates, échelle des taxes (fr.)

جدول رده‏بندی نرخ‌های مرسولات پُستی براساس وزن و طول مسیر آنها


جدولی برای تبدیل سادۀ دماهای تر و خشک اندازه‏گیری‏شده به معیارهای متداول رطوبت، مانند دمای نقطۀ شبنم یا رطوبت نسبی متـ . جدول نم‏سنجی جدول رطوبت‏سنجشی، جدول رطوبت‏سنجی psychrometric table
← جدول نم‏سنجشی
جدول یا مجموعه‌ای از جدول‌ها برای تعیین نوردهی صحیح در عکس‌برداری
half-batter kerb
نوعی جدول راسته که اندک انحنایی در رأ‌س دارد و برای ایمن‌سازی پیاده‌رو در برابر ورود احتمالی وسیلۀ نقلیه‌ای که از مسیر منحرف می‌شود به کار می‌رود
جدولی که در معابر بدون پیاده‌رو و در جایی که نیازی به مهار آب‌های سطحی نیست به کار می‌رود
cross-tabulation 1, cross-classification 1
تشکیل جدول تقاطعی
جدولی که محصول دارچوب مورد نظر از یک تودۀ همسال را براساس سن و رده‌های شاخص رویشگاه نشان می‌دهد و شامل کمیت‌هایی چون قطرِ برابرِ سینه و تعداد ساقه و ارتفاع ساقه و سطحِ برابرِ سینه و حجم در واحد سطح توده است
جدول‌محصولی که میانگین رشد یک توده با تراکم مناسب را در طول زمان و معمولاً براساس رده‌های شاخص رویشگاه نشان می‌دهد
money yield table, financial yield table
جدول‌محصولی که براساس ارزش پولیِ حجم چوب، درآمد آینده را پیش‌بینی می‌کند
جدول‌محصولی که معمولاً بر مبنای موجودی تهیه‌ میشود و بیانگر میانگین حجم و سایر آمار‌های مربوط به سن توده و گاه رده‌های شاخص رویشگاه است
variable-density yield table/ variable density yield table
جدول‌محصولی که در آن تراکم توده علاوه بر شاخص رویشگاه و سن توده مورد توجه قرار می‌گیرد
جدول‌محصولی براساس اندازه‌گیری مجدد قطعات نمونه که در آن تأثیر خاستگاه توده و تراکم توده و تیمارهای مدیریتی مورد توجه قرار می‌گیرد
Capricornus, Cap, Sea Goat
کوچک‌ترین صورت فلکی منطقه‏البروج بین دو صورت قوس و دلو که به شکل‏ جانوری افسانه‏ای با سر بز و دم ماهی تصور می‌شود