واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
مجموعه‌ای از جدول‌های حجم تکعاملی هماهنگ که تنها برای توده‌های همسال قابل استفاده است
demand schedule
جدول حاوی مقدار کالای تولیدشدۀ یک تولیدکننده و قیمت‌های مختلف آن
جدولی که به‌ازای هر سطح درآمد ملی، سطح کلی تقاضای هم‌افزود را نشان می‌دهد
cross-tabulation 2, cross-classification 2
جدولی بسامدی‌ شامل حداقل دو متغیر که رده‌بندی تقاطعی شده‌اند
نوعی جدول راسته که شیب زیادی در رأس دارد و همین امر عبور از آن را برای وسیلۀ نقلیه در مواقع اضطراری، در جایی که پیاده‌رو وجود ندارد، امکان‌پذیر می‌سازد
جدول تعداد درختان برحسب گونه‌ها و رده‌های قطری، معمولاً در واحد سطح
جدولی حاوی جزئیات دستورعمل‌ و تاریخ حرکت که ممکن است نوع حمل‌ونقل، اعم از دریایی و جاده‌ای و ریلی و هوایی، در آن مشخص ‌شود و معمولاً به دستور عملیاتی پیوست می‌شود
جدولی که فرماندهِ نیروی زمینی با هماهنگی فرماندهِ نیروی هوایی تهیه می‌کند و به دستور عملیاتی پیوست می‌شود؛ مقوله‌های زیر در جدول بازتاب می‌یابند: الف) نحوۀ تخصیص فضای پروازی هواگَرد برای ترابری عناصر یگان‌های زمینی؛ ب) مشخص کردن شماره و نوع هواگرد در هر نوبت؛ پ) تعیین زمان و مقصد پرواز و زمان بارگیری
tidal current table, current table
جدولی که در آن پیش‌بینی روزانۀ سرعت و زمان و جهت جریان‌های کِشَندی در مکان‌های تعیین‌شده ارائه می‌شود
volume table
جدول میانگین تخمینی حجم توده یا درخت براساس مقدار متغیرهای منتخب که به‌آسانی قابل اندازه‌گیری هستند
جدولی که متغیرهای مستقل آن قطر برابر سینه و ارتفاع درخت است و داده‌های مربوط به آن از یک محدودۀ وسیع، مانند یک استان یا ایالت یا ناحیه، جمع‌آوری میشود
single-entry volume table, single-variable volume table
جدول حجمی با تنها یک متغیر
stand volume table
جدولی که حجم توده را برحسب ارتفاع توده و سطح برابر سینه در واحد سطح نشان می‌دهد
multiple-entry volume table
جدول حجمی با بیش از یک متغیر شامل قطر برابر سینه و محیط برابر سینه برای درختان و قطر میانی و انتهایی برای بینه‌ها
tree-volume table
جدولی که برای یک یا چند گونه تهیه شده است و در آن میانگین حجم چوب درختان درج میشود
form-class volume table
جدولی که در آن معادله‌های حجم استاندارد درخت برای رده‌های شکلی مختلف تنظیم میشود
جدولی که برای یک یا چند گونه تهیه شده است و در آن میانگین حجم چوب بینه‌ها نشان داده میشود
local-volume table
جدولی که قطر برابر سینه تنها متغیر مستقل آن است و داده‌های مربوط به آن از محدودۀ کوچکی جمع‌آوری میشود
aerial-volume table
جدولی که متغیرهای مستقل آن از روی عکس‌های هوایی قابل اندازه‌گیری است و اغلب شامل ارتفاع توده و درصد تاج‌بَست است
straight kerb
جدولی به طول 50 تا 90 سانتی‌متر که از آن در مسیرهای راست و بدون قوس استفاده می‌شود
age class table
مجموعۀ داده‏های مربوط به رده‏های سنی درختان جنگلی
نوعی جدول حجم که ارقام آن برحسب ابعاد موردنیاز بازار تنظیم شده است
increment table
جدول میانگین رویش سالانه که آن را از تقسیم هر حجم مندرج در جدول محصول بر سن مربوط به آن حجم به دست می‌آورند
در تحلیل ریخت‌شناسی، ابزاری برای بررسی منطقی پرسش‌ها و پاسخ‌ها و سامان‌دهی آنها در قالب یک ماتریس
جدولی مشبک که بین جدول‌های بتنی معمول و در فاصله‌های معین برای هدایت آب‌های سطحی به حاشیۀ راه یا به درون زهکش نصب می‌شود
natural stone kerb
جدول‌هایی از سنگ گرانیت یا ماسه‌سنگ به طول 500 میلی‌‌متر تا 2 متر و عرض 100 یا 125 یا 150 میلی‌متر و ارتفاع 200 تا 300 میلی‌متر
table of allowance
جدولی که مأخذ و مبنای تهیۀ وسایل مورد نیاز مؤسسه‏های فرهنگی و آموزشی و اداری سازمان‌های نظامی است
جدولی با مقاطع معیار که سطح افقی و فوقانی آن به سمت سطح سواره‌رو شیب دارد