واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1450
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
باور به برتری نسبی موقعیت‌های جهانی نسبت به موقعیت‌های محلی
← سیگماجبر
short circuit gas metal arc welding, GMAW-S, short circuiting arc welding
نوعی جوشکاری قوسی گازمحافظ که در آن انتقال فلز از سیم جوش به حوضچۀ جوش با اتصال کوتاه انجام می‌شود
fracture reduction, reduction 2
بازگرداندن قطعۀ شکسته یا دررفته به وضعیت طبیعی
جااندازی استخوان دررفته با برش پوست و دست‌کاری مستقیم قطعات شکسته
open reduction and internal fixation, ORIF
جااندازی مستقیم قطعات شکسته و ثابت کردن آنها با میخ و پیچ و پلاک
جااندازی استخوان دررفته با دست‌کاری بیرونی و بدون برش پوست
← جانان‌برشتی
ردیفی از برگه‌دان‌های کوچک فلزی برای نگه داشتن برگه‌های مربوط به هر یک از اتاق‌های مهمانخانه به ترتیب شمارة آنها
قفسه‌ای شامل ردیفی از شکاف‌های فلزی که به‌صورت نمایة الفبایی نام مهمانان مقیم مهمانخانه عمل می‌کند و برگه‌های مهمان در شکاف‌های مربوط قرار داده می‌شود
وسیله‌ای برای چینش و نگهداری آسان و بهداشتی بشقاب‌ها در کنار هم و در کمترین جا
در مورد دو عنصر x و y از یک گروه، عنصر x-1y-1xy از آن گروه
displacement 1
[روان‌شناسی] سازوکاری دفاعی که در آن عاطفۀ فرد از تصور یا موضوعی خاص معطوف به تصور یا موضوعی دیگر میشود [فیزیک]‏ هرگونه حرکت ذره یا جسم از یک نقطۀ فضا به نقطۀ دیگر
انحراف نقطۀ تصویری از نقطۀ اصلی در هنگامی که نقطۀ شیئی به موازات محور اپتیکی حرکت داده می‌شود
حاصل‌ضرب گذردهی و شدت میدان الکتریکی متـ . القای الکتریکی electric induction
جابه‌جایی یا شکافتگی خط‌های طیف که وجود ایزوتوپ‌های مختلف را در یک عنصر نشان می‌دهد
Einstein shift, Einstein displacement
← انتقال‌به‌سرخِ گرانشی
تغییر بسامد فرستنده یا نوسانگر رادیویی متـ . جابه‌جایی بسامد رادیویی radio frequency shift
← جابه‌جایی بسامد
ردّوبدل شدن واگن‌هایی که از آنها در یک محدودۀ ایستگاهی یا بین دو پایانه در حمل‌ کالا استفاده می‌شود
piston stroke,stroke, piston travel
فاصله‌ای که پیستون بین نقطۀ مرگ بالا و نقطۀ مرگ پایین در داخل سیلندر طی می‌کند
تغییر جای چرخ‌های خودرو از یک محور به محور دیگر
تغییر موقعیت نقاط تصویر به دلیل کجی عکس یا پستی‌وبلندی زمین
حرکت واگن‌ها‌ی یک خط حمل‌‌ونقل، از نقطه‌ای به نقطۀ دیگر، در محدودۀ یک پایانه
حرکت دکل نفتی یا سکوی حفاری از نقطه‌ای به نقطۀ دیگر
جابه‌جایی ناشی از لغزش دوقلویی در یک بلور
جابه‌جا کردن دو ریل یک خط برای افزودن عمر مفید آنها
تغییر موقعیت زاویه‌ای یک جسم چرخان
تغییر مکان قله‏های طیف تشدید مغناطیسی هسته براثر پوشیدگی الکترون‌های پیرامون آنها
voice exchange, part exchange
جابه‌جایی دو و گاه سه صدای عباراتی که هم‌زمان شنیده می‌شوند