واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3866
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
complementary function
هر جواب معادلۀ دیفرانسیل خطی همگن متناظر با یک معادلۀ خطی ناهمگن مفروض
many particle wave function
تابع موج سامانه‌ای بس‌ذره‌ای که با استفاده از تابع موج‌های تک‌ذره‌های سازندۀ سامانه به دست می‌آید
moment-generating function, MGF
تابعی که برای متغیر تصادفی X دربردارندۀ متغیری است که معمولاً با t نشان داده می‌شود و با فرمول ریاضی etx تعریف می‌شود
midconcave function
فرمولدار
فرمولدار
close-to-convex function
فرمول‌دار
← تابع نزدیک‌به‌کوژ
exponential function
تابع f (x)=ax که در آن a عددی ثابت و مثبت است
semicontinuous function
تابعی که تقریباً همه‌جا پیوسته است و در نقاطی که پیوسته نیست، یا نیم‌پیوستۀ بالایی است یا نیم‌پیوستۀ پایینی
upper semicontinuous function
فرمول‌دار
lower semi-continuous function
فرمول‌دار
smooth fuction
فرمول‌دار
variance function
تابعی که وابستگی واریانس یک متغیر تصادفی به میانگین آن را نشان می‌دهد متـ . تابع واریانس
یک تابع ریاضی که محاسبۀ آن در یک جهت بسیار راحت‌تر از جهت عکس آن انجام‌پذیر باشد
functional 1
تابعی از یک فضای بُرداری به هیأت زمینۀ آن فضا
additive functional
تابعکی که عمل جمع فضای بُرداری را حفظ می‌کند
norm attaining functional
فرمولدار
تابعی بین دو رسته که هر شی‏ء یا ریختاری از رستۀ اول را به ترتیب به شی‏ء یا ریختاری از رستۀ دوم می‏برد
additive functor
فرمول‌دار
مجموعه‏ای از تابع‏ها که حاصل‏ضرب داخلی دوبه‏دوی آنها صفر است
مجموعۀ تابع‏های دوبه‏دومتعامد با این ویژگی که حاصلِ‌ضرب داخلی هر تابع با خودش یک است
nationality
رابطۀ سیاسی و معنوی و حقوقی که شخصی را به دولت معینی مرتبط می‌کند متـ . ملیت
گرم کردن فلز یا آلیاژ یا شیشه و سپس سرد کردن آن برای رفع تنش‌های درونی و کاهش شکنندگی آن
فرایند گرمایش و سرمایش، به‌ویژه سرمایش، ظروف شیشه‌ای تحت برنامه‌ای مشخص برای کاهش تنش‌های حرارتی و شکنندگی جسم
حرارت دادن ورق‌های نورد گرم‌شدۀ آهنی در یک کورۀ باز، به‌نحوی‌که ورق‌ها در بازۀ تغییر حالت قرار گیرند و سپس سرد کردن آنها در هوا برای نرم شدن
مجموعۀ کامل پروتئین‌های یاخته‌ای که ساختارهای سوم و درنتیجه پیکربندی‌های تاب خاص هریک با جزئیات شناخته شده است
joint straightener
ماشینی که انتهای ریل و وصله‌ها را به‌طور قائم خم می‌کند تا سطح خط را صاف نگه دارد
flight information board, flight indicator board
نمایشگری در پایانۀ فرودگاه که اطلاعات ورود و خروج پروازهای خارجی و داخلی را نشان می‌دهد