واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3866
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
share, blade 4
قسمتی از بدنۀ گاوآهن برگردان که در خاک فرومی‏رود و برشی افقی در زیر خاک ایجاد می‏کند
slide 1, lame (fr.)
صفحۀ شیشه‏ای که نمونۀ مورد مطالعۀ میکروسکوپی را بر روی آن قرار دهند
voicing edge
لبۀ تیز پنجره (window) در برخی نای‌ها که براثر برخورد هوا با آن، صوت تولید می‌شود
تیغه‏ای که هدف اصلی آن بهبود عملکرد هواپیما در هنگام واماندگی است
← دوکفه‌ویسان
ویژگی تَمَکنی که در آن تخمک‌ها از سطح دیواره‌ها برخاسته‌اند

ویژگی اثری که در آن از تیغه استفاده شده است


کسی که به شیوۀ تیغه‏گرایی به خلق آثار هنری می‌پردازد
جریانی هنری که در نیمۀ اول قرن بیستم به‌وسیلۀ گوگن، نقاش فرانسوی، ابداع ‏شد و در آن رنگ‌های مسطح و تخت با تیغه‏های تیره‌ از هم جدا می‌شوند
بخش لاستیکی برف‌پاک‌کن که برف یا باران را از روی شیشه پاک می‌کند
هریک‌ از دیواره‌های‌ استخوانی‌ که‌ آرَک‌های‌ دندان‌های‌ فک‌ بالا یا پایین‌ را از هم ‌مجزا می‌کند متـ . تیغۀ بینِ‌دندانی interdental septum
← تیغۀ بینِ‌آرَکی
هریک‌ از دیواره‌های‌ نازک‌ استخوانی‌ در داخل‌ آرَک‌ دندان‌ که‌ ریشه‌های‌ دندان‌های ‌چندریشه‌ای‌ را از هم‌ مجزا می‌کند
propeller blade 2
هریک از پره‌هایی که به توپی پروانه متصل هستند
birefringent plate
قطعۀ اپتیکی تخت و نازکی که ایجاد دوشکستی یا شکست دوگانه می‌کند
rudder blade, rudder body
بخش مسطح اصلی سکان که به محور سکان متصل است و سطح مورد نیاز برای اثرگذاری و فشار جانبی بر آب را فراهم می‌کند
تیغۀ ماهیوار قائم بر روی یک بازوی لولاشده که زاویۀ سمت‌گشت را نشان می‌دهد
switch rail, tongue rail, blade rail
ریلی با مقطع متغیر که در ابتدای سوزن قرار می‏گیرد و امکان تغییر مسیر حرکتِ قطار را فراهم می‏کند
watertight floor
هریک از دیواره‌های محکم ضدآب در دورتادور مخزن‌های آب ترازه که در زیر دیواره‌های عرضی قرار می‌گیرد و بخشی از تیغه‌بندی مخازن ترازه را تشکیل می‌دهد
typhoon
← توفند
seed treatment
ضدعفونی کردن بذر با قارچ‏کش‌ها یا آغشته کردن آن به باکتری‌های مفید
UHT treatment, ultra-high temperature treatment
حرارت‌دهی مستقیم یا غیرمستقیم مادۀ غذایی پیش از بسته‌بندی برای کشتن همۀ ریزاندامگان‌های فاسدکنندۀ آن
مجموعه‏ای از تیم‌ها که با برنامه‏ریزی منظم در طول یک فصل با هم رقابت کنند و معمولاً بالاترین واحد سازمان‏دهی‏شدۀ رقابت‌های ورزشی است و اغلب به بخش‌هایی تقسیم می‏شود
UEFA Champions League, Champions League, European Champion's Cup
نام رسمی جام قهرمانان اروپا که میان تیم‌هایی برگزار می‌شود که در تیمگان‌های ملی خود حائز بالاترین رتبه‌ها شده‌اند
expiry date, EXP, expiration date
تاریخی که پس از آن دارو نباید مصرف شود