واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1281
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
clout target, clout
هدفی بزرگ و تخت بر روی زمین برای کمان‌گیری از فاصلۀ زیاد که به دایره‌های هم‌مرکز تقسیم شده است
← هدف خط‌مشی
secondary target
هریک از هدف‌های جایگزین، با ارزش کمتر، که در صورت عدم دسترسی به هدف اصلی به آنها حمله می‌شود
bogey/ bogie/ bogy
1. هر هواگردی که برای دیدبان یا دیدبانان قابل شناسایی نباشد 2. نشان یا علامتی از دشمن یا هواپیمای ناشناس که بر روی صفحۀ رادار دیده شود اختـ . هَنا
target of opportunity
هدفی که در بُرد شناسایی حسگرهای سطحی و هوایی یا دید‌بان‌ها قرار دارد و به‌طور ناگهانی نمایان می‌شود، ولی برای مقابله با آن اقدام پدافندی یا شلیک موشک برنامه‌ریزی یا درخواست نشده باشد
learning objective
مقصود تعیین‏شده برای یادگیری که با توجه به آن مهارت و دانش یادگیرنده پس ‏از آموزش قابل اندازه‏گیری باشد
target face, face
تکه‌ای پارچه یا کاغذ یا مقوا دربردارندۀ دایره‌های هم‌مرکز امتیاز که آن را بر روی آماجگاه نصب می‌کنند
target seeker
افزاره‌ای که در موشک یا بمب نصب می‌شود تا آن را به‌سمت هدف هدایت کند
کارشناسی چندرشته‌ای که درزمینۀ تجزیه‌وتحلیل و توسعۀ راهکارهای تعیین هدف برای پشتیبانی از اهداف فرماندهِ عملیات آموزش دیده ‌است
target designation
انتخاب هدف در صحنۀ عملیات برای تهاجم
بخشی از فرایند تعیین و شناسایی اهداف نظامی که پیش‌تر هدف‌گزینی سنجیده نشده‌اند و اقدام علیه آنها برنامه‌ریزی نشده ‌است
بخشی از فرایند تعیین و شناسایی اهداف نظامی که در طی آن اهداف بالقوه شناسایی می‌شوند تا در زمان مناسب علیه آنها اقدام شود
توانایی هواگَرد در تغییر هدف در مسیر پرواز
هریک از روش‌های تغییر توالی نوکلئوتیدی یک ژن یا ژن‌های خاص به‌صورت درون‌زیوه‌ای
نوعی هدفمندسازی دارو به‌نحوی‌که سامانۀ دارویی توانایی تشخیص اندام یا بافت یا یاخته‌های موردنظر را ندارد متـ . هدفمندسازی غیرفعال
راهبردی برای رساندن دارو به یاخته‌های مشخصی در بدن
← هدفمندسازی انفعالی
نوعی هدفمندسازی دارو به‌نحوی‌که دارو دقیقاً به اندام یا بافت یا یاخته‌های موردنظر برسد
time-sensitive targets, time-critical targets
هدفی که آشکارا خطرآفرین است و نیازمند واکنش فوری نیروهای خودی است
تمامی هدف‌هایی که آنها را برای مقاوم کردن در مقابل سلاح‌های جنبشی در زیر زمین پنهان می‌کنند
target acquisition
فرایندی که در آن، هدف، شناسایی و آشکارسازی می‏شود و موقعیت آن برای به‌کارگیری سلاح تعیین می‏شود
رویه‏ای درجۀ دوم به معادله 1=(z2/c2)±(y2/b2)--(x2/a2)
hyperboloid of two sheets
هذلولی‌واری مرکب از دو قطعه که صفحات موازی با دو صفحه از صفحات مختصات را در مقاطعی به شکل هذلولی و صفحات موازی با صفحۀ سوم را در مقاطعی به شکل بیضی قطع می‌کند، مگر در بازه‏ای متناهی که در آنجا تقاطعی وجود ندارد
هذلولی‌واری مرکب از یک قطعه که صفحات موازی با یکی از صفحات مختصات را در مقاطعی به شکل بیضی و صفحات موازی با دو صفحۀ دیگر را در مقاطعی به شکل هذلولی قطع می‌کند
delusion
فکر یا مجموعۀ باورهای غیرعادی و بسیار شخصی که فرهنگ یا اعضای گروهی که شخص به آن تعلق دارد آن را تأیید نمی‌کنند، اما فرد آن را علی‌رغم غیرمنطقی بودن و وجود شواهد مخالف مصراً حفظ می‌کند
paranoid delusion
هرگونه باور نادرست که فرد اعتقاد راسخ به آن داشته باشد و علی‌رغم وجود شواهدِ مغایر، از آن دست برندارد
delusion of grandeur, grandiose delusion
ویژگی‌هایی مانند توانایی و دانایی و شأن و وجهه و قدرت و موفقیت و نظایر آن را به‌نحو بسیار اغراق‌آمیز یا به‌کذب به خود نسبت دادن
persecutory delusion, delusion of persecution
باور راسخ و کاذب به اینکه دیگران علیه فرد دست به توطئه و تهدید می‌زنند
phobia
ترس مفرط و غیرواقعی و غیرقابل‌مهار و مرضی از افراد یا مکان‌ها یا موقعیت‌های خاص
sweating 2
برجستگی‌های فلزی با سطح صاف و نسبتاً کروی بر روی سطوحی از قطعۀ ریختگی که در تماس با سطوح قالب نیستند و عموماً به ‌سبب فشارهای داخلی مادۀ مذاب به وجود می‌آیند