واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1232
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
virion, viral particle, virus particle
ویروس در مرحله‌ای از چرخۀ زندگی خود که در محیط خارج از یاخته در بدن یافت میشود و الزاماً شامل مادۀ ژنی و پوشه است
ویریونی که فقط دارای مادۀ ژنتیکی میزبان است
specificity
توانایی هر آزمون یا آزمایش در تشخیص درست موارد غیربیمار
property
مشخصه یا کیفیت یک شیء
یکی از ویژگی‌های پرداخت‌های الکترونیکی که به کاربر امکان می‌دهد چند عمل را به‌صورت منطقی به یکدیگر چنان مرتبط سازد که یا همۀ آن عملیات اجرا شود یا هیچ‌یک از آنها اجرا نشود متـ . تفکیک‌ناپذیری atomicity 2
balance property
برابری شمار صفرها و یک‌ها در یک دورة ‌تناوب از یک دنبالة دودویی متناهی به طول بیشینه
خصوصیتی از یک شیء ریاضی، مانند فضا، تابع، خم یا رویه، که به ساختار کلی شیء بستگی دارد، نه صرفاً به ساختار آن در همسایگی‌های نقاطی خاص
three-space property
فرمول‌دار
خصوصیت دستگاه فرمان‌دهی چراغ راهنمایی برای قطع یک حرکت معین، قبل از حرکات دیگر، در همان مرحله
خصوصیتی از یک شیء ریاضی، مانند فضا، تابع، خم یا رویه، که به ساختار شیء در همسایگی‌های نقاطی خاص بستگی دارد
خصوصیات یا مشخصه‌های یک تفریحکده که تجربه‌های تفریحی براساس آنها تعریف و از یکدیگر متمایز می‌شوند
جنبه‌هایی از یک سامانۀ حمل‌ونقل عمومی که در انتخاب مسافر تأثیرگذار است، مانند زمان سفر و قطعیت انجام آن و راحتی و ایمنی و هزینه و میزان شلوغی و احتمال ایستادن مسافر در داخل وسیلۀ نقلیه
مجموعه‌ای از مشخصه‌های شارشی مواد سیالات مانند گران‌رَوی و گران‌رَوی ذاتی و تنش تسلیم و غیره
operational characteristics
ویژگی‌های نظامی مرتبط با عملکرد تجهیزات نظامی به‌طور جداگانه یا در ترکیب با سایر تجهیزات
مشخصه‌های هر فعالیت که در فهرست فعالیت‌ها برای تشریح آن فعالیت ذکر می‌شوند
بُردار غیرصفری که جهت آن با تبدیل خطی تغییر نمی‏کند
مشخصه‏بسامدی (characteristic frequency) که سامانۀ ارتعاشی با آن به نوسان درمی‏آید
نوعی پخش پیام برای گیرنده‏های خاص
eigenfunction
هر ویژه‏بُردار یک عملگر بر روی یک فضای تابعی
حالتی دینامیکی که بُردار حالت آن، ویژه‏بُردار عملگری مربوط به یک کمیت فیزیکی مشخص است
frontage road
راه منشعب از راه اصلی برای دسترسی به تأسیسات حاشیۀ آن
فاصلۀ زمانی بین دو رویداد که در یک مکان رخ داده باشند
نیروی پیش‌ران تولیدشده که بر مبنای جرم در واحد ثانیه محاسبه می‌شود
طراحی سازه متناسب با نیروهای آئرودینامیکی
proper length
طولی از هر جسم که در چارچوب همراه جسم اندازه‏گیری می‏شود
در مورد ویژه‌مقدار λ از عملگر خطی T بر روی فضای بُرداریV، زیرفضایی از V که به‌وسیلۀ ویژه‏بُردارهای متناظر با λ تولید می‌شود
ناحیه‌ای در آزمونگاه تونل اَبَرصوتی که در آن مدل و جریان در هر لحظه الزاماً ثابت هستند
ماتریسی قطری متشابه با یک ماتریس مفروض
eigenvalue, characteristic value, characteristic root, characteristic number
برای تبدیل خطی T بر روی فضای بُرداری V، نرده‏ای مانند λ که به ازای بُردار ناصفری از V مانند TV= λ v ،v
proper shipping name
نامی که در صنعت کشتیرانی به یک کالا اختصاص داده می‌شود و مرجع و مبدأ اخذ اطلاعات از آیین‌نامة کالای خطرناک است