واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1232
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
traction control system, ASR
سامانه‌ای الکترونیکی که در صورت لغزش هریک از چرخ‌های خودرو توان انتقالی به آن چرخ را کاهش می‌دهد و در صورت لزوم ترمز آن چرخ را فعال می‌کند تا لغزش چرخ متوقف شود اختـ . واک TCS * صورت اختصاری ASR برگرفته از واژة آلمانی Antriebsschlupfregelung است.
controlling
فرایند رسیدگی و نظارت بر چیزی یا مهار و محدودسازی آن
تمام فعالیت‌های مربوط به حفاظت از اراضی جنگلی در مقابل حریق شامل پیشگیری حریق، پیش‌اطفای حریق، حریق‌یابی و اطفای حریق
volume regulation, volume control
روشی مستقیم برای واپایش و تعیین حجم قابل‌برداشت معمولاً به‌صورت سالانه با استفاده از محاسباتی که براساس حجم و رویش موجودی سرپا صرف‌نظر از سطح انجام میشود
materials control
واپایش فرایند ورود کالا و تجهیزات به ساختگاه
ویژگی آنچه رسیدگی و نظارت یا مهار و محدود شده باشد
controlled release, CR 4
خصوصیت برخی ترکیبات دارویی که با سرعتی واپاییده در بدن آزاد می‌شوند
diffusion-controlled release
واپاییده‌رهشی که در آن دارو در هنگام آزاد شدن از میان یک غشا یا بستر بسپاری می‌گذرد
dissolution-controlled release
واپاییده‌رهشی که در آن سرعت انحلال دارو تحت واپایش است
zero-order controlled release
واپاییده‌رهشی که در آن دارو با سرعت ثابتی آزاد می‌شود و غلظت آن در بدن تا مدت موردنظر درمان ثابت است
DEFCON
← وضعیت آمادگی پدافندی
← واحد آماده‌سازی پرواز
regression 2
سازوکاری دفاعی که ازطریق آن فرد، هنگامی که اضطراب برآمده از مشکلات بیرونی یا تعارض‌های درونی او را تهدید می‌کند، به مرحلۀ عقب‌تری از رشد بازمی‌گردد
1. روشی خوابواره‌ای که در آن درمانگر به مُراجع کمک می‌کند تا تجربه‌ای بسیار مهم را با تلقین بازگشت او به دوره‌های گذشته و زمان وقوع آن تجربه به یاد آورد 2. بروز رفتارهایی مناسب سنین پایین‌تر که گاهی در برخی از اختلالات روانی مشاهده می‌شود
repression 2
در نظریۀ روان‌کاوی، سازوکاری دفاعی و ناآگاهانه که ازطریق آن فرد میکوشد تا تصورات مرتبط با یک سائق را به ناخودآگاه برگرداند یا در آنجا نگاه دارد
هرنوع واکنش علیه جنبش زنان و دستاوردهای آن در حوزه‌های فرهنگ عمومی، سیاست، کار، حق زادآوری و نیز پیشرفت‌های زنان در حوزۀ دانشگاهی و فعالیت‌های زیست‌‌‌محیطی و صلح
primary repression, primal repression
در نظریة روانکاوی، مرحلة اول واپس‌زنی که در آن از ورود افکار مرتبط با آرزوهای غریزی از ناخودآگاه به خودآگاه جلوگیری می‌شود
مرحله‏ای از تقسیم یاخته‏ای که در آن فام‌تن‌های جداشده از یکدیگر در دو قطب یاخته گِرد هم می‏آیند و دور هر گروه غشای هسته تشکیل می‏شود
← پوشیده‌خوانی‌شده
← پوشیده‌خوانی داده‌ها
scanner distortion
اعوجاج هندسی در مختصات تصاویر پویشگر
image distortion
تغییر شکل تصویر براثر عواملی مانند خطای عدسی یا تابیدگی فیلم یا حرکت دوربین
نقصی اپتیکی در عدسی، به‌نحوی‌که بزرگ‌نمایی در نزدیکی محور نوری عدسی اندکی بیشتر از بزرگ‌نمایی در لبه‌های آن است
systematic distortion
هرگونه واپیچش دوره‏ای یا ثابت
centrifugal distortion
افزایش اندک طول شعاعیِ جسمی که در حال چرخش است
تغییر شکل عوارض بر روی بیضوی که براثر ترسیم آنها بر روی سطح دوبعدی ایجاد میشود متـ . دگرشکلی نقشه map deformation
← واپایشگر ترمز در گردش
unfolded state
وضعیتی که در آن دستۀ پرشماری از مولکول‌ها که ازنظر ساختار فضایی با یکدیگر متفاوت‌اند به‌سرعت به یکدیگر تبدیل می‌شوند
demultiplexer
دستگاهی که عمل واتافتگری را انجام دهد
demultiplexing
فرایند جدا کردن نشانک‌ها/ سیگنال‌های همتافته