واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1232
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
lookthrough
روشی در جنگ الکترونیکی برای تعیین کارایی اختلال‌گر ازطریق اندازه‌گیری مؤلفه‌های رادار هدف‌گیری‌شده
بررسی جامع فعالیت‌های ارتباطی درون‌سازمانی و برون‌سازمانی و تطبیق آنها با سیاست‌ها و مقررات و معیارهای سازمان
← واپایشگر الکترونیکی پایداری
← واپاشی پرتوزایشی
نوعی واپاشی خودبه‏خودی هسته‏های پرتوزا که در آن ذرۀ آلفا از هستۀ مادر گسیل می‌شود متـ . فروپاشی آلفازا alpha disintegration
تبدیل پرتوزایی یک نوکلئید که در آن عدد اتمی به اندازۀ یک واحد کاهش یا افزایش یابد، اما عدد جِرمی تغییر نکند
فرایند برخورد یک نوترینو با یک نوترون که در آن پروتون و الکترون تولید می‌شود
نوعی واپایشی پرتوزا که در آن از هستۀ مادر الکترون مثبت گسیل می‌شود
نوعی واپاشی پرتوزا که در آن از هستۀ مادر الکترون منفی گسیل می‌شود
فروپاشی هستة ناپایدار به یک یا چند هستة دیگر نیز: واپاشی decay
نوعی خوردگی مرزدانه‌ای که براثر تغییرات متالورژیکی در ناحیۀ جوشکاری به وجود می‌آید
فروپاشی پرتوزایی که در آن از هستۀ مادر دو الکترون منفی یا مثبت (پوزیترون) گسیل می‌شود
نوعی واپاشی ذرة بنیادی که در آن دست‌کم یک ذرة لپتون تولید می‌شود
واپاشی ضعیف هادرون‌ها که در آن در حالت نهایی فقط لپتون تولید می‌شود
واپاشی ضعیف هادرون‌ها که در آن افزون بر هادرون‌های دیگر یک لپتون و نوترینوی متناظر با آن در حالت نهایی تولید می‌شود
control 2
نظارت و مدیریت بر چیزی یا مهار و محدود‌سازی آن * الفاظی را که تاکنون در برابر واژۀ «کنترل» رایج بوده است، مانند اداره و مهار و بازبینی و بازرسی و نظارت و ضبط و مراقبت، می‌توان همچنان به کار برد. از واپایش که واژه‌ای نوساخته است، می‌توان در مواردی که این الفاظ به کار نمی‌روند یا معنایی متفاوت با آنها در مد نظر است استفاده کرد.
واپایش به‌کمک تجهیزات و حسگرها برای اطلاع از وقوع آتش‌سوزی و شناسایی محل آن و خاموش کردن آتش
document control
فرایندی برای واپایش و مستندسازی پروژه به‌‌‌روشی منظم و هماهنگ
تنظیم وسیلۀ الکتریکی با استفاده از کلید یا جریان‌پا یا رله
برهم‌کنشی مبتنی بر ایما و اشاره برای واپایش خدمات که بدون لمس کردن افزاره و مثلاً ازطریق تکان دادن دست یا حرکت دادن انگشت صورت می‌گیرد
نوعی واپایش سامانۀ سودهِ رایانه‌ای که در آن عملیات سامانه با برنامۀ ذخیره‌شده‌ای واپایش می‌شود که به‌وسیلۀ یک یا چند پردازنده اجرا می‌شود اختـ . وابا SPC
connection admission control
واپایش کمیت ظرفیت‌های مورد نیاز، متناسب با سطح کیفیت خدمات کاربران جدید و کاربران فعلی
خدماتی که در لایۀ پیوند داده‌ای ارائه می‌شود و انتقال قابل‌اطمینان داده‌ها را در مسیر مخابراتی و بستر شبکه میسر می‌کند
استفادۀ گزینشی و مهارشده از فرستنده‌های الکترومغناطیسی یا صوتی یا جز آن برای افزایش توانمندی‌های فرماندهی و نظارت
قابلیت سامانه در تعدیل عملیات خود در جهت دستیابی به حالت عملیاتی مناسب
شناسایی و مستندسازی و نظارت بر تغییرات و تصویب یا رد آنها
روشی برای واپایش توقفگاه که در آن با استفاده از علامت‌گذاری، طول محل توقف حاشیه‌ای مجاز و غیرمجاز مشخص می‌شود
نظارت یگان‌های مسئول بر جابه‌جایی کارکنان و تجهیزات و نیز ایجاد هماهنگی در انتقال سوخت و آب
absorption control
مجموعۀ سازوکارهای وارد کردن و خارج ‌کردن مواد جذب‌کنندۀ نوترون در قلب واکنشگاه/ رآکتور هسته‌ای به‌منظور واپایش آن