واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1778
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
سرده‌ای از گاروم‌زنگیان درختی بلند با حدود 100 گونه که در مناطق گرمسیری می‌رویند
تیره‌ای از موردسانانِ درختی یا درختچه‌ای بالارونده و معمولاً همیشه‌سبز با گُل‌آذین خوشه‌ای (raceme) و گل‌های غالباً کوچک چهار تا پنج‌قطعه‌ای با ده پرچم و مادگی دو تا پنج‌برچه‌ای تحتانی
← گاری چوب‌کِش
وسیله‏ای دوچرخ و فلزی برای بالا نگه داشتن و حمل گِرده‏بینه‏ها در عملیات چوب‌کِشی متـ . گاری
حالتی از ماده که شکل و حجم آن را ظرف دربرگیرنده‏اش تعیین می‏کند
گازی که ذرات آن بی‏نهایت کوچک و بدون برهم‏کنش محسوس باشد
tear gas, lacrimator
ماده‌ای که به‌طور موقت چشم‌ها را به‌شدت ملتهب می‌کند و باعث ریزش اشک می‌شود
← گاز نجیب
backing gas
گازی که در پشت قطعه دمیده می‌شود تا از فلز گرم‌شده در مقابل جوّ محافظت کند
هر گازی که از اتم‌های منفرد تشکیل شده باشد
carrier gas
بخش بی‌اثر جریان گاز که آلاینده یا مادۀ مورد آزمایش را با آن در درون دستگاه به حرکت درمی‌آورند
real gas, imperfect gas
گازی که به علت برهم‏کنش بین مولکولی، خواص آن با خواص گاز آرمانی متفاوت است
intracluster gas, intracluster medium
پلاسمای داغی که فضای خالی میان‌ خوشه‌ای از کهکشان‌ها را اشغال می‌کند
گاز و مواد حاصل از احتراق که از راه دودکش یا مجرا از کوره خارج می‌شود
گازی با ثابت دی‌الکتریک زیاد
gasification
تبدیل هیدروکربن‌های جامد یا مایع به سوخت گازی
compressed natural gas, CNG
گاز طبیعی که به‌طور عمده از متان تشکیل شده است و تا فشار 2400 پوند بر مایع فشرده می‏شود و در ظروف تحت فشارِ زیاد نگهداری می‏شود متـ . گاز فشرده
liquefied natural gas, LNG
نوعی گاز طبیعی شامل متان که با توجه به دمای بحرانی 73 درجۀ سلسیوس می‏توان آن را در دمای پایین سرد کرد و به حالت مایع درآورد متـ . گاز مایع
associated-dissolved natural gas
گاز طبیعی که در مخازن نفت خام به‌صورت گاز همراه (آزاد) و گاز حل‌شده وجود دارد
← گاز طبیعی فشرده
perfect gas, ideal gas 2
گاز حقیقی بسیار رقیقی که نیروهای بین مولکولی آن بسیار کم است
← گاز طبیعی مایع
گاز رقیقی که فضای بین ستاره‌ها را فراگرفته است و بخش اعظم آن هیدروژن است
← گاز نجیب
گازی از گروه هجده جدول تناوبی عناصر که تک‌اتمی است و جز در چند مورد، ازنظر شیمیایی بی‏اثر است متـ . گاز بی‏اثر inert gas گاز نادر rare gas
← گاز نفت مایع
liquefied petroleum gas, LPG
گاز حاصل از استخراج منابع نفتی شامل پروپان و بوتان و سایر هیدروکربن‌های سبک که در دمای معمولی به‌صورت گاز است، ولی براثر سرما یا تحت فشار مایع می‏شود تا نگهداری و نقل و انتقال آن آسان‏تر شود متـ . گاز نفت
associated gas, gas-cap gas
هیدروکربن‌های گازی‌شکلی که به‌صورت فاز گازی در شرایط دما و فشار مخازن نفتی وجود دارند
گازی که بعضی از اتم‌ها یا مولکول‌های آن یونیده‏اند
فرایندی برای بارگیری جدید که در آن مخازن از گازهای بی‌اثر تخلیه و با گاز بار جدید پُر می‌شود