واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 874
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
apparent bolometric magnitude
← قدر تام
← قیمت‌گذاری صورت‌غذا
Alkaid
ستارۀ کوتوله‌ای از ردۀ ب3 با قدر 1/9، به‌ فاصلۀ 101 سال نوری در صورت فلکی دب اکبر
زاویه‌یابی مجهز به یک ریزبین/ میکروسکوپ که برای مشاهدۀ حرکت‌های زاویه‌ای حول محور قائم تلسکوپ به کار می‌رود
frame 1
سازه‏ای اسکلتی که تمام اتصالات آن صُلب در نظر گرفته شود
← قاب تصویر
freeze frame 2, fixed frame, stop frame
نما یا تصویر ثابت و بی‏حرکت که با چاپ مکررِ قاب تصویری مشخص به دست می‏آید
truck frame
سازۀ یک‌تکۀ فولادی که اسکلت بوژی به شمار می‌رود و اجزای بوژی به آن متصل می‌شود
propeller frame
چارچوبی که دربرگیرندۀ جایگاه سکان و طاقی پروانه و جایگاه پروانه و پاشنۀ چرخشی سکان (sole piece) است
license plate frame
پوشش پلاستیکی یا فلزی که پلاک را در بر می‌گیرد و از آن محافظت می‌کند
قطعۀ ریختگی که به میلۀ ترمز متصل می‌شود و از جدا شدن کفشک ترمز جلوگیری می‌کند
1. تک‏تصویرهای روی نوار فیلم 2. حد و مرز هر تصویر متـ . قاب 2
radiator grille surround, grill surround
قابی فلزی که جلوپنجره در آن قرار می‌گیرد و غالباً به صفحۀ جلوی بدنۀ خودرو متصل است
tail light surround, rear light surround
قاب تزیینی که در برخی از خودروها دور چراغ عقب نصب می‌شود
rudder frame
چارچوبی که صفحات تشکیل‌دهندۀ تیغۀ سکان به آن متصل است
در شناورهای قدیمی، قابی که دربرگیرندۀ جایگاه سکان بوده است
windshield panel, windscreen panel
قاب متصل به سقف که شیشۀ جلو در داخل آن قرار می‌گیرد
filter leaf
هریک از قاب‌ها یا چهارچوب‌های نگه‏دارندۀ پارچۀ صافی در صافی فشاری
proscenium arch
چهارچوبی که کل صحنه را از تالار جدا می‌کند
قالبی برای نمایش فیلم‌های پرده‌عریض در تلویزیون که مستلزم ایجاد دو حاشیۀ سیاه در بالا و پایین صفحۀ تلویزیون است
side frame 2, truck side
بخش جانبی فولادی بوژی سه‌تکه که نیروهای قائم را از چرخ‌ها به جعبۀ یاتاقان یا از پایه به گهوارۀ بوژی منتقل می‌کند
اهرم‌بندی در ترمزهای دیسکی، شامل اهرم لنت ترمز و میلۀ کِشنده و نوارهای تعلیق
machine frame
تکیه‌گاه و محمل بخش‌های مختلف ماشین هم‌بندی
قابی که پایداری جانبی آن با مهاربندهای مناسب تأمین شود
← ایستا کردن قاب تصویر
[سینما و تلویزیون] گزینش مناسب‏ترین قاب تصویر با تنظیم زاویۀ عدسی و دوربین [مهندسی عمران] نصب قاب دور یک بازشو (opening) یا قسمتی از سازه
چارچوب ایجادشده بر روی شاسی واگن شامل دیواره‌های کناری و انتهایی و سقف
تغییر شکل عرضی چارچوب کشتی یا بارگُنج به‌ دلیل فشارهای واردآمده به آن
نوعی سنگ‌آهک برجا که با مواد آلی به هم چسبیده‌اند و در آن اندامگان‌هایی مانند مرجان چارچوبی سخت را در هنگام رسوب‌گذاری به وجود می‌آورند
frame 3
دسته‏ای از بیت‌ها و بایت‌ها که برای انتقال در قالبی مشخص جمع شوند