واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 898
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
عدد کوانتومی که مولفۀ تکانۀ زاویه‏ای را در امتدادی خاص نشان می‌دهد
Casson value
شاخصی برای سنجش خواص شارش‌‌شناختی شکلات در فرایند تولید
viscosity number, reduced viscosity
میزان افزایش گران‌روی سیال به‌ازای واحد غلظت بسپار حل‌شده که ازنظر عددی به‌صورت تقسیم گران‌روی ویژه بر غلظت محاسبه می‌شود
limiting viscosity number, intrinsic viscosity, Staudinger viscosity
در اندازه‌گیری گران‌روی محلول‌های رقیق، حد گران‌روی کاهیده و گران‌روی لگاریتمی، زمانی که غلظت بسپار حل‌شونده به‌سمت صفر میل کند
logarithmic viscosity number, inherent viscosity
در اندازه‌گیری گران‌روی محلول‌های رقیق، نسبت لگاریتم طبیعی گران‌روی نسبی به غلظت بسپار در محلول برحسب گرم بر دسی‌لیتر
irrational number
عدد حقیقی غیرگویا
rational number
فرمول‌دار
lepton number
عدد کوانتومی پایسته‌ای که به هریک از ذرات نسل‌های سه‌گانة لپتون‌ها، شامل الکترون‌ها و موئون‌ها و تائون‌ها، و پادذره‌هاشان نسبت داده می‌شود
عدد کوانتومی لپتونی‌ای که به هر الکترون نسبت داده می‌شود
Mach number
نسبت سرعت پرواز هواگَرد به سرعت صوت
critical Mach number, Mcrit
1. عدد ماخی که در آن شارش پرشتاب در اطراف جسمِ درحال‌پرواز در برخی نقاط اَبَرصوت می‌شود 2. عدد ماخی که در آن تراکم‌پذیری بر خوش‌ورزی (handling) هواگَرد تأثیر چشمگیری دارد
critical drag-rise Mach number
عدد ماخ جریان‌آرامی که در آن به ‌دلیل موج ضربه‌ای، ضریب پَسار در زاویۀ حملۀ مشخص به‌سرعت افزایش می‌یابد
عدد ماخ جسم درحال‌حرکت که در جریان آزاد اندازه‌گیری می‌شود و وجود جسم تأثیری بر شتاب آن ندارد
drag-rise Mach number
← عدد ماخ واگرایی ـ پَسار
عدد ماخ بزرگ‌تر از عدد ماخ بحرانی که فراتر از آن سرعت خیز پَسار افزایش می‌یابد
عدد ماخی که در آن شکل‌گیری امواج ضربه‌ای با توجه به پَسار و سازه‌لرز و فرمان‌پذیری چشمگیر است متـ . عدد ماخ خیز پَسار drag-rise Mach number
transcendental number
عددی که ریشۀ هیچ چندجمله‌ای با ضرایب گویا نباشد
abstract number
مطلق عدد، بدون ارجاع به هیچ شیء خاص یا یکای اندازه‏گیری
complex number
هر عدد به‌صورت a+ib که در آن a و b اعداد حقیقی‏اند و 1- =i2
composite number, composite quantity
هر عدد طبیعی بزرگ‌تر از یک که عدد اول نباشد
absolute number
عددی که با ارقام نمایش داده شود نه با حروف
کمیتی بدون بُعد در دینامیک شارة مغناطیسی که از ریشة دوم نیروی مغناطیسی به ‌دست می‌آید
scale number
مخرج یک مقیاس کسری
concrete number
عددی که با نام شیء یا یکای اندازه‏گیری همراه است
wavenumber, reciprocal wavelength
شمار طولِ‌موج‌ها در واحد طول عمود بر جبهة موج متـ . بسامد مکانی spatial frequency
کمیتی در حوزة مکان که در تحلیل داده‌های میدان مغناطیسی، به جای بسامد محلی، در روش تصویرسازی پارامتر چشمه به کار می‌رود
capillary number
نسبت بدون بُعد بزرگای گران‌رَوی به نیروهای مویینگی
defective number, deficient number
عدد صحیح مثبتی که مجموع همۀ مقسوم‏علیه‏های آن، شامل 1 و به‌جز خودش، از خودش کمتر شود
coordination number
تعداد یون‌ها یا گروه‌های مولکولی که در ترکیب اطراف یک یون معین قرار گرفته باشند
Hazen number
عددی برای نشان دادن شدت رنگ آب