واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 898
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
جنبۀ مشهود هیجانی‏ای که در برخی از حالات مرضی ممکن است با نوع و شدت هیجانی که بیان می‏شود، تناسب نداشته باشد
قابلیت هیجانی فرد
inappropriate affect
پاسخی هیجانی که با موقعیت تناسبی ندارد، مانند خندیدن در مجلس عزا
affective
مربوط به عاطفه
حساسیت نسبت به محرک‌های عاطفی
یکی از دیدگاه‌های شناخت‌نا‌گرایی اخلاقی با این مضمون که احکام اخلاقی ابراز احساسات و عواطف و تلقی‌های گویندگان آن است نه مدعیات صدق و کذب‌‌بردار و توصیف ویژگی‌های عینی جهان نیز: نظریة عاطفی اخلاق emotive theory of ethics
information scientist, information specialist
فردی که علم اطلاعات را می‌داند و می‌تواند نیازهای اطلاعاتی محققان و دانشمندان را برآورده سازد متـ . اطلاع‌رسان
open universe
مدلی که در آن انبساط عالم به‌علت ناکافی بودن ماده و گرانش، به‌طور نامحدود ادامه می‌یابد
closed universe
مدلی از عالم که ماده و انرژی موجود در آن به قدری است که نیروی گرانشی حاصل از آن مانع انبساط نامحدود می‌شود
radiation dominant universe
حالتی از عالم که در آن بخش بزرگی از چگالی انرژی عالم را تابش تشکیل می‌دهد
flat universe, Einstein-de Sitter universe, Einstein-de Sitter model
مدلی از عالم که از یک نقطه شروع به انبساط کند و بر آن اصول هندسۀ اقلیدسی حاکم باشد
steady-state universe
← مدل حالت‏پایا
عالمی که در آن ماده نه به‌شکل یکنواخت که به‌صورت موضعی و متمرکز در نقاط مختلف آن توزیع شده است
matter dominant universe
حالتی از عالم که در آن بخش بزرگی از چگالی انرژی عالم را ماده تشکیل می‌دهد
oscillating universe
نوعی از مدل عالم بسته که به‌طور دوره‌ای منبسط و منقبض می‌شود
parameter
هر عنصر یا جزء مهمی که سامانه‌ای را تعریف می‌کند و کار آن را تعیین یا محدود می‌کند متـ . مؤلفه
agent 1
[زبان‌شناسی] از نقش‌های معنایی که بر انجام‌دهندۀ فعل دلالت دارد متـ . کنشگر actor [علوم نظامی] کسی که برای به دست آوردن اطلاعات و انجام امور اطلاعاتی یا ضداطلاعاتی آموزش دیده باشد
چندجمله‏ای یا عددی که چندجمله‏ای یا عدد مفروضی بر آن بخش‏پذیر باشد
initiation factor
هریک از پروتئین‌هایی که در شروع ترجمه یا رونویسی نقش دارند
signature contributor
عاملی که موجب پدید آمدن اثری گذرا از یک وسیلۀ نقلیه یا هواگرد می‌شود
reclaiming agent
ماده‌ای که برای افزایش سرعت احیای لاستیک در حین فرایند به آن اضافه می‌شود
← کنشگر اخلاقی
حلاّلی که از آن برای جدا کردن یک جزء از مخلوط مایع استفاده شود
تابعی که با ضرب‌ کردن آن در یک معادلۀ دیفرانسیل همگن، آن معادله به یک معادلۀ دیفرانسیل کامل تبدیل شود
مجموعۀ ویژگی‌های روان‌شناختی و فرهنگی و رفتاری و سایر خصوصیات افراد یا گروه‌های اجتماعی که بر تصمیم‌گیری‌ها و انتشار اطلاعات و تفسیر داده‌ها در جامعه اثر می‌گذارد
defoliating agent
ماده‌ای شیمیایی که باعث ریزش زودرس برگ گیاهان می‌شود
هرگونه عامل زیست‌محیطی که بر موجودات زنده تأثیر می‌گذارد
bifidus factor, bifidogenic factor
ماده‌ای ناشناخته که با رشد زیرگونۀ لاکتوباسیل بیفیدوس مرتبط است و در شیر پستانداران یافت می‌شود
antitermination factor
← پادپایانگر