واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3705
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
flabelliform, fan-shaped
← بادبزنی
هواگَردی با بال ثابت که برای پرواز بدون استفاده از نیروی موتور طراحی شده باشد و اغلب برای اهداف آموزشی و تفریحی به‌کاررود
ناحیه‌ای در طرفی از کشتی که در معرض باد نیست
نوعی برف‌پوسته که براثر فشار ناشی از وزش باد بر روی برف موجود تشکیل شده باشد
نوعی برف‌پوسته که در نتیجۀ وزش باد به‌صورت تکه‌برفی سخت و فشرده بر روی قسمت‌های مناسب مینشیند
windrock, windrocking
حرکت شدید ساقۀ درخت براثر وزش باد که ممکن است به تکان یقه و ریشه نیز منجر بشود
windmilling
چرخش آزادانۀ ملخ یا هرنوع پروانه براثر عبور جریان هوا از بین پره‏های آن
weather 1, windward 1
ناحیه‌ای در طرفی از کشتی که در معرض باد است
Dracocephalum, dragonhead
سرده‌ای از نعنائیان شامل گیاهان علفی یا بوته‌‌ای چندساله و به‌ندرت یک‌ساله با ساقه‌های پرشمار و برگ‌های تخم‌مرغی یا تخم‌مرغی‌ ـ مثلثی یا تخم‌مرغی‌ ـ مستطیلی و با برگ‌هایی با دندانه‌های منتهی به نوک بلند و خارمانند اغلب در انتها و در حاشیه و کاسۀ گل لوله‌ای ‌ـ استکانی و دارای 10 تا 15 رگه و لبۀ زبرین سه‌دندانه‌ای و دندانۀ میانی پهن‌تر و لبۀ زیرین دودندانه‌ای، رگه‌های منشعب‌منشعب و شبکه‌مانند، در قاعده در محل زاویۀ بین دو دندانه ضخیم و دارای تاخوردگی، جام گل آن در محل لبه‌ها پهن و بادکرده و دارای چهار پرچم‌ و فندقچۀ آن مستطیلی و دارای زائدۀ غشایی در انتها‌
moldavian balm
← بادَرشبی دارویی
Dracocephalum moldavica, Moldavica punctata, Moldavica suaveolens, Moldavian dragonhead
گونه‌ای بادَرشبی به شکل علفی یک‌ساله با ساقه‌های راست به ارتفاع 15 تا 50 سانتی‌متر و منشعب از قاعده و با برگ‌های دُم‌برگ‌دار و مستطیلی ـ تخم‌مرغی یا مستطیلـی ـ سرنیزه‌ای در حاشیه با دندانه‌های گرد و به طول 1/5 تا 3 سانتی‌متر و به عرض 0/7 تا 1/8 سانتی‌متر و با گل سفید یا بنفش متمایل به ‌آبی به طول 2 تا 2/5 سانتی‌متر متـ . بادَرشبی 2 moldavian balm
بادنهشته‏ای ریزدانه و گسترده و همگن و متخلخل و آهکی با رنگ روشن
common balm, balm mint, balm, lemon balm
← وارنگ‌بوی دارویی
deflation 2
فرسایش سطح زمین براثر باد
wind burn, wind injury
تغییر رنگ و پژمردگی برگ‌های گیاه براثر وزش باد شدید در زمان خاصی از دورۀ رویش
ابزاری مرکب از بادسنج تماسی و بادنما
anemometer
دستگاهی برای اندازه‏گیری تندی باد
windmill anemometer
بادسنجی پره‏دار و چرخشی که محور چرخش آن افقی است
aeolian anemometer
بادسنجی که در آن ارتفاع صوت حاصل از عبور هوا از روی یک مانع تابعی است از تندی جریان هوا
بادسنجی چرخشی با محور افقی که پروانۀ آن دارای تیغه‏های تاب‌دار است
contact anemometer
بادسنجی که با قطع‌ووصل‌های الکتریکی متوالی در مدتی معین تندی باد را اندازه‏گیری می‏کند
sonic anemometer
بادسنجی که به‌کمک خواص امواج صوتی بادبُرد (wind-borne) سرعت باد را می‏سنجد
بادسنجی مکانیکی با محور چرخش قائم، معمولاً با سه یا چهار فنجان نیمکره‏ای یا مخروطی که به‌صورت متقارن بر روی محور نصب می‏شود
anemometry
علم مطالعه و اندازه‏گیری و ثبت جهت و سرعت یا نیروی باد
aeolianite/ eolianite
سنگ رسوبی متراکمی که از کانی‌های آواری نهشته‌شده با باد تشکیل شده است
راستایی که باد در آن جهت حرکت می‏کند
windward 2, windside
آن سمت از شیء که رو به باد است
windshake 1
شکاف طولی در ساقۀ درخت ناشی از بادلرزه
air shield, air deflector
صفحه‌ای پلاستیکی یا بسپاری که با زاویه‌ای ملایم بر روی سقف کشندۀ کامیون‌ها نصب می‌شود و باعث کاهش پسار می‌شود
windbreak, shelterbelt
وسیله‏ای که برای سد کردن شارش باد به‌منظور حفاظت از اثرات سوء آن طراحی شده باشد