واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 3705
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
absorption tower
← ستون جذب
دستۀ خاصی از بازدارنده‌های خوردگی حاوی نیتروژن آلی با وزن ملکولی بیش از دویست که در چاه‌های نفت و گاز به کار می‌روند و خاصیت خورندگی هیدروکربن‌های مخلوط با آب و نمک و کربن‌دی‌اکسید و هیدروژن‌سولفید را کاهش می‌دهند
ویژگی عملی غیرقانونی که ازطریق تهدید قربانی با اسلحه صورت می‌گیرد
service complet (fr.), service compris (fr.)
ویژگی صورت‌حساب یا صورت‌غذایی که حق‌خدمات در آن لحاظ شده است
عبارتی قیدی برای تعیین محدودة یک آرایه که شامل آرایه‌های پیشین منتسب به آن نمی‌شود
عبارتی قیدی برای تعیین محدودة یک آرایه که شامل آرایه‌های پیشین منتسب به آن می‌شود
← تعرفۀ با صبحانه
رواج مصرف یک غذای خاص در یک بازۀ زمانی محدود
← برنامة اقدام تنوع زیستی
1. برنامه‌ای رایانه‌ای که برای انجام وظایفی، مانند جمع‌آوری یا حذف ابرداده‌ها از وبگاه‌ها یا به‌روزرسانی صفحة وب به‌صورت خودکار یا تعامل خودکار، در یک اتاق گفت‌وگو نوشته می‌شود 2. روباتی که در بازی‌های رایانه‌ای برخط پربازیگر، وقتی بازیگر خودش در بازی نیست، در فرایندهای تکراری که نیاز به تصمیم‌گیری جدید نیست، به‌جای او ایفای نقش می‌کند 3. شخصیتی ساختگی یا برنامه‌نویسی‌شده یا نرم‌افزاری که برای تقلید از شخصیت یا بازیگر واقعی در بازی‌های ویدیویی طراحی می‌شود
in ballast, on ballast
وضعیت کشتی‌ای که دارای ترازه است و بدون بار حرکت می‌کند
battery 2
منبع ولتاژ جریان مستقیم از یک یا چند واحد تشکیل شده است و انرژی شیمیایی یا گرمایی یا هسته‏ای یا خورشیدی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‏کند
substation battery
نوعی باتری که انرژی لازم برای راه‌اندازی مدارشکن و بهره‌برداری از رلۀ حفاظتی پست برق مولد (generating substation) را فراهم می‌کند
نوعی باتری شامل ماده‏ای پرتوزا و یک پیل فوتوولتایی که در آن تابش ناشی از مادۀ پرتوزا سبب تولید برق در پیل می‏شود
افزاره‌ای که با انتقال انرژی الکتریکی به باتری آن را باردار می‌کند متـ . انبارنده
نوعی باتری‌پرکن برای پر کردن باتری افزاره‌های همراه
مسئول حفظ و نگهداری روبات و ناظر بر عملکرد صحیح آن
1. قطعه زمینی که دارای خاک اسیدی یا قلیایی ضعیف و پوشیده از آب کم‌عمق و گیاهان کوتاه و چوبی است 2. تالابی غالباً پوشیده از درختان و درختچه‌ها که به‌طور متناوب غرقاب می‌شود
باتلاقی که منبع آن آب شیرین است
باتلاقی در مناطق کشندی
baton, cudgel, club
وسیلۀ کوتاه و باریک چوبی یا فلزی یا پلاستیکی که مأموران پلیس یا نگهبانان از آن به‌عنوان سلاح استفاده می‌کنند متـ . راست‌باتوم straight baton, nightstick, billyclub
electrical baton, stun baton, shock baton
باتومی با ابعاد معیار که با نیروی باتری چراغ‌قوۀ استاندارد کار می‌کند و قادر است بار یا شوک الکتریکی با ولتاژ اندک وارد کند
expandable baton, extensible billyclub
باتومی که می‌توان آن را به‌صورتِ تلسکوپی جمع کرد و طول آن در زمان جمع شدن 6 تا 7 سانتی‌متر و در زمان باز بودن 16 تا 18 سانتی‌متر است
straight flashlight baton
نوعی چراغ‌قوۀ سنگین و ضدضربه که از آن می‌‌توان به‌عنوان سلاح ضربه‌ای استفاده کرد
flashlight-riot control agent baton
نوعی چرا‌غ‌قوۀ ضدضربه از جنس پلی‌اتیلن که، علاوه بر منبع نور، از آن می‌توان برای پرتاب گلولۀ گاز اشک‌آور و گلولۀ لاستیکی استفاده کرد
باتومی دارای دسته‌ای در پهلو که به مأمور پلیس امکان می‌دهد که برای وارد آوردن ضربۀ بیشتر و جلوگیری از اصابت ضربۀ شخص مهاجم آن را بچرخاند
riot control agent baton
باتومی پلاستیکی به طولِ 30 تا 66 سانتی‌متر که می‌توان با آن گلولۀ گاز اشک‌آور و گلولۀ لاستیکی پرتاب کرد
بدافزاری که رایانه یا تلفن همراه هوشمند را غیرفعال می‌کند و تا وقتی صاحب آن، مبلغ یا باجی نپردازد آن را فعال نمی‌کند