واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 243
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
برخورد نوک یا بغل تیغة شمشیر به هدف برای کسب امتیاز که در هر یک از مواد شمشیربازی باید با فشاری تعیین‌شده وارد شود
impulse 2
تکانۀ انتقالی در هر برخورد
shock 2
رویدادی ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده که اثر مثبت یا منفی بر اقتصاد بگذارد متـ . شوک 2
shoot 6
در فوتبال، زدن یا راندن توپ با پا و با شدت تمام به سمت دروازه
ویژگی موانعی که در آزمایش‌های گوناگون مقاومت آنها در برابر ضربه تأیید شده باشد
crash cushion
مانعی که در برابر اشیای صلب نصب می‌شود تا شدت برخورد وسایل نقلیه به آن اشیا را کاهش دهد
shock mounting, shock absorber
پایه‌ای با خاصیت فنری برای کاهش آثار مخرب ناشی از ضربۀ دستگاه
وسیله‏ای در دو سر واگن یا لوکوموتیو که با مستهلک کردن انرژی ضربه‏ای قطار، در هنگام حرکت یا عملیات تنظیم، از صدمه دیدن واگن‌ها و لوکوموتیوها جلوگیری کند
بخشی از سازۀ بال هواگَرد که برای کاهش شدت ضربات ناخواسته، در صورت برخورد با زمین، در نزدیکی نوک‌ بال طراحی می‌شود
bonnet bump rubber, hood bump rubber, hood bumper
قطعۀ لاستیکی ضخیمی که برای کاهش ضربه در هنگام بسته شدن در موتور در محل برخورد آن با بدنۀ خودرو نصب شده است
بخشی از سازۀ دُم هواگَرد که برای کاهش شدت ضربات ناخواسته، در صورت برخورد با زمین، طراحی شده است
draft gear carrier
میراگر سامانۀ کشش
ضربۀ کاشته‌ای که تیم غیرخاطی در پی وقوع خطا یا آفساید (offside) از آن بهره‌مند می‌شود و تیم حریف نمی‌تواند در زدن آن اخلال یا مانع ایجاد کند
ضربۀ آزادی که نمی‌تواند مستقیماً به گل منجر شود
ضربۀ آزادی که می‌تواند مستقیماً به گل منجر شود
ضربه‌ای مستقیم که از نقطۀ پنالتی به سمت دروازه یا سبد زده می‌شود
تغییر تکانۀ زاویه‌ای جسم غیرنقطه‌ای در بازۀ زمانی معین
corner kick
نوعی ضربۀ آزاد که با بیرون فرستاده شدن توپ توسط بازیکن حریف از خط انتهای زمین، به‌عنوان امتیاز به تیم مهاجم داده می‌شود متـ . ضربۀ کرنر کنج، کرنر corner 2 2
هر رویداد ناگهانی که موجب کاهش قابل‌توجه اما غالباً موقت در عرضۀ یک یا چند کالا و خدمات شود متـ . شوک نامساعد عرضه
voltage impulse
موج ولتاژ گذرایی که، در آزمایشگاه، به یک خط یا تجهیزات وارد می‌شود و ویژگی آن افزایش سریع و به ‌دنبال آن کاهش غیرنوسانی و ملایم ولتاژ است
ضرورت حفظ تملک و دفاع از سرزمین
Q factor
← ضریب کیفیت
dissipation coefficient
کاهش نسبی شدت باریکۀ ذرات یا تابش در واحد طول مسیر براثر پراکندگی متـ . ضریب پراکندگی scattering coefficient
loss factor, loss tangent
تانژانت اختلاف زاویۀ فازی بین تنش و کُرنش در هنگام وارد آمدن نیروی نوسانی که برابر است با نسبت مدول اتلاف به مدول ذخیره
حاصل‌ضرب ثابت دی‌الکتریکی یک ماده در تانژانت زاویۀ اتلاف دی‌الکتریکی
سطحی که در طراحی ایستگاه یا تسهیلات برای هر نفر در نظر می‏گیرند متـ . ضریب اشغال سطح
load factor 1, LF 2
نسبت تعداد صندلی‌های اشغال‌شده به کل صندلی‌ها در هواپیماهای مسافربَری
نسبت زمان حضور خودرو در نقطه‌ای مشخص از خط عبور به کل دورة زمانی مورد نظر