واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 465
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
صدایی که منشأ آن نه در تصویر (جهان داستان) دیده می‌شود و نه در رویداد
صدایی که براثر اتساع و انقباض متناوب حفرۀ ریوی در هنگام تنفس ایجاد می‌شود
diegetic sound, actual sound
صدایی که منشأ آن در تصویر (جهان داستان) یا بر روی پرده دیده می‌شود
صدایی که در شب‌های گرم و مرطوب تابستانی از گیاهان مزرعۀ ذرت به گوش می‌رسد و نشان‌دهندۀ رشد بهینۀ گیاه است
wild sound, nonsync sound, wild track, nonsynchronous sound
صدایی که معمولاً مستقل از فیلم‌برداری ضبط می‌‌شود و در مرحلۀ تدوین و صداگذاری به تصویر افزوده می‌شود
indigenous sound
صدایی که منبع ایجاد آن شی‏ء یا شخص حاضر در صحنۀ فیلم‌برداری است، خواه در قاب تصویر دیده شود یا نشود
cavernous voice, amphoric voice, amphoriloquy, amphorophony
صدایی که در بیماران ریوی، در هنگام صحبت کردن، از ریه‌ها به گوش می‌رسد
صدایی که به‌صورت مستقیم از منبع صوت به گوش شنونده نرسد
سامانه‌ای صوتی، که ازطریق پردازش نشانک/ سیگنال و چینش بلندگوها، جلوۀ صدای چندجهتی ایجاد کند
sync sound, synchronous sound
صدایی که قاب به قاب با تصویر هماهنگ است
← لَب‌پاویسان
غذاخوری یا بخشی از آن که در آن انواع صدف و حلزون زنده موجود است و غالباً به‌صورت خام عرضه می‌شود
سنگ‏آهکی آواری که به‌طور کامل یا عمدتاً از قطعات فسیلی تشکیل شده باشد
psoriasis
بیماری پوستی مزمن که کَژنه‏های قرمز پوسته‏ریز خارش‏دار در پوست سر و آرنج و ساعد و زانو و ساق و سایر بخش‌های بدن ایجاد می‏کند
erythrodermic psoriasis, exfoliative psoriasis, psoriatic erythroderma
وضعیتی حاد که در آن پوست سرخ و ملتهب می‌شود
shell midden, shell mound
توده‌ای از پوستۀ خارجی صدف‌ها که به‌مرورِزمان بر روی ‌هم تلنبار شده‌اند
conchoid of Nicomedes
خمی به معادلۀ قطبی r=b+aSecθ
collateral damage 2
صدمات یا خسارات غیرعمدی یا اتفاقی که به اماکن و اشیا و زیرساخت‌ها وارد می‌آید، بی‌آنکه در زمان حمله، هدف نظامی قانونی و اصلی محسوب شده باشند
certification
روند صدور گواهی برای تأیید هر هستار
epilepsy
بیماری ناشی از اختلال کارکرد مغز که مشخصۀ آن حمله‏های عودکننده با آغاز ناگهانی است
← ساختواژه
← ساختواژۀ اشتقاقی
← ساختواژۀ تصریفی
← ساخت‌واژۀ توزیعی
natural morphology
رویکردی در واژه‌سازی که برمبنای آن فرایندهای تغییر در ساخت واژه‌ها در جهت طبیعی‌تر شدن یا بی‌نشان شدن آنها است متـ . ساختواژة طبیعی
agglomeration economies
منافع به‌دست‌آمده از تمرکز فعالیت‌های اقتصادی نیز: صرفة مقیاس برونی external economies of scale
منافع حاصل از انجام فعالیت‌های مرتبط
منافع حاصل از انجام فعالیت‌های مرتبط * پیش از این برای این اصطلاح معادل «صرفه‌جویی ناشی از دامنۀ فعالیت» به تصویب رسیده بود که بنا به پیشنهاد کارگروه اقتصاد و تصویب در شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در معادل فارسی تجدیدنظر شد.
economies of scale
مزیت ناشی از افزایش تولید محصول ‌که سبب کاهش هزینة هر واحد از محصول می‌شود
economies of scale
مزیتی ناشی از افزایش سطح تولید محصول که سبب کاهش هزینۀ تولید هر واحد از محصول ‌شود * پیش از این برای این اصطلاح معادل «صرفه‌جویی ناشی از مقیاس» به تصویب رسیده بود که بنا به پیشنهاد کارگروه اقتصاد و تصویب در شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در معادل فارسی تجدیدنظر شد.