واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 465
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
buffet breakfast
صبحانه‌ای خودگزین که حداقل شامل صبحانۀ مخصوص می‌شود
صبحانه‌ای شامل صبحانۀ مخصوص به علاوۀ غذاهای سرد و گرم
expanded breakfast
صبحانه‌ای شامل صبحانۀ معمولی به علاوۀ پنیر و گوشت‌های سرد و انواع نوشیدنی‌های سرد و گرم
continental breakfast
صبحانه‌ای شامل حداقل نان و کره و مارمالاد یا مربا یا هر دو و یک نوع نوشیدنی گرم
سرده‌ای از سریشیان (Asphodelaceae) شامل گیاهانی با برگ‌های طوقه‌ای بزرگ و ضخیم و گوشتی و گل‌های لوله‌ای به رنگ‌های زرد، نارنجی، صورتی یا قرمز که بر روی شاخۀ گل‌‌دهنده به‌صورت دسته‌ای و متراکم قرار دارند
Aloe vera, Aloe vulgaris, Aloe barbadensis
گونه‌ای صبر بوته‌ای و پایا به ارتفاع 50 تا 80 سانتی‌متر و با ساقه‌های چوبی کوتاه به ضخامت 5 تا 10 سانتی‌متر و برگ‌های نیزه‌ای و قایقی به رنگ سبز یا سبز مایل به خاکستری به طول 30 تا 50 سانتی‌متر و عرض 8 تا 10 سانتی‌متر و ضخامت 1 تا 3 سانتی‌متر و کمی نازک‌تر در حاشیه و دارای خارهای نازک نوک‌تیز و مخروطی راست یا خمیده و با گل‌آذین خوشه‌ای به طول 60 تا 70 سانتی‌متر و گل‌های زردرنگ و عمود بر محور گل‌آذین
eye opener
وعده‌ای از مواد که در هنگام صبح بلافاصله بعد از بیداری برای تسکین علائم ناشی از کمبود مواد مصرف می‌شود
correctness
ویژگی وضعیت یک کمیت پس از جبران انحراف‌های مشخص و غیرقابل‌صرف‌نظر در اندازه‏گیری آن
سطحی از زمین که در چارچوب تصویر قرار می‌گیرد
scene 1
[سینما و تلویزیون] 1. مجموعۀ نماهایی که در یک مکان واحد، از یک رویداد فیلم‌برداری شود 2. محل وقوع رویدادی که از آن فیلم‌برداری می‏شود [هنرهای نمایشی] واحد تقسیم پرده یا نمایشنامه که مبنای آن ورود و خروج شخصیت‌های نمایشنامه یا تغییر در زمان و مکان رویدادهای نمایش است
هر مکان فیلم‌برداری یا تصویربرداری اعم از داخل یا خارج استودیو
stage 1, scene 2
عرصۀ نمایش در تماشاخانه، معمولاً بالاتر از سطح زمین
set decorator
شخصی که مسئولیت کلی آرایش صحنه و ساخت آرایه‏ها را بر عهده دارد
تعیین فضای فیزیکی و آرایش صحنه و ساخت آرایه‏های آن
مربوط به صحنه
mise-en-scene (fr.), setting 3
چینش عناصر مختلف، مانند آرایه‏ها، بازیگران، دوربین، نور، صحنه‏افزار، برای ایجاد تأثیر مطلوب بصری
دستیار صحنه‏آرا و مسئول وسایل صحنه که چینش و آرایش اثاثیه و وسایل صحنه بر عهدۀ اوست
چینش و آرایش اثاثیه و وسایل صحنه
auditory scene analysis, ASA
توانایی جداسازی و شناسایی اجزای تشکیل‌دهندة مجموعه‌ای از اصوات که در قالب یک کل معنی‌دار درک می‌شود، به این معنی که نه‌تنها توالی شنیداری بلکه جایگاه هر صدا در توالی شناسایی می‌شود نیز: تحلیل شنیداری auditory analysis
صحنه‌ای که با عناصر ساده و نمادین فضای واقعی را در ذهن تماشاگر القا می‌کند
multiple setting, simultaneous setting, composite setting
صحنه‌ای مرکب از سه یا چند صحنۀ مجزا که هم‌زمان کل صحنۀ نمایش را تشکیل می‌دهد
theatre of operations
بخشی از صحنۀ جنگ که فرمانده عملیات برای هدایت و اجرا یا پشتیبانی عملیات رزمی در منطقۀ جغرافیایی خاص تعیین می‌شود
multinational operation theatre
منطقه‏ای جغرافیایی از جنگ که فرمانده رزمی برای اجرای مأموریت یا پشتیبانی ویژه تعیین می‏کند؛ این منطقه با توجه به نیروهای مختلف جنگ انتخاب می‏شود
correct
ویژگی کمیتی که یک مقدار مشخص به آن افزوده یا از آن کاسته شده است تا انحراف‌های آن جبران شود
صخره‌ای پلکانی که بر روی آن جای خاصی برای گذاشتن جام وجود دارد و در آن مجراهایی برای هدایت خون قربانی یا دیگر مایعات نثارشده تراشیده شده است
گیاهی که در درزها و شکاف کوه‏ها و بین خرده‏سنگ‌ها می‌روید
نوعی معبد مصری که در صخره‌ای یکپارچه کنده شده است
صخره یا دامنۀ حاصل از فرسایش با امواج دریا
sound 1
آنچه تحت تأثیر آشفتگی صوتی پدید آید و با گوش حس شود
tone 2
نتیجۀ ارتعاش‌های ایجادشده از ساز یا حنجره در موسیقی متـ . صوت 3