واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 465
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
← آکوستیکی
شکل ظاهریِ گفتاری یا نوشتاری یک واحد زبانی
numerator, antecedent 2
در کسر، عبارتی که بالای خط کسری نوشته می‏شود
← صورت فلکی
شکلی که نشان‏دهندۀ اندیشۀ هنرمند است
phonetic form
حوزه‏ای در نظریۀ حاکمیت و مرجع‏گزینی و برنامۀ کمینه‏گرا که در آن قاعده‏های واجی عمل می‌کنند
load manifest
صورت‌وضعیت‌ بار موجود در هواگَرد باری یا نظامی
شرح مشخصات کالاهای بارگیری‏شده در کشتی شامل نام صاحب کالا یا نمایندۀ او، وزن، اندازه، مقدار و بنادر مقصد و مبدأ
fundamental form
هریک از صورت‌های دیفرانسیلی درجة دوم که مساحت یا خمیدگی رویه را بیان ‌کند
first fundamental form
حاصل‌ضرب درونی موضعی بر یک رویه
second fundamental form
صورت دوخطی متقارن تعریف‌شده بر صفحة مماس رویه
conjunctive normal form
صورتی برای یک گزارۀ حساب گزاره‏ها، به شکل ترکیبی عطفی از ترکیب‏های فصلی که در آنها هر فصل‏وند یک فرمول اتمی یا نقیض آن است
disjunctive normal form
صورتی برای یک گزارۀ حساب گزاره‏ها، به شکل ترکیبی فصلی از ترکیب‏های عطفی که در آنها هر عطف‏وند یک فرمول اتمی یا نقیض آن است
substantial form
اصل درونی یک شیء که براساس آن شیء جوهری از نوع خاص است
multilinear form
تابعی nمتغیره از حاصل‌ضرب دکارتی n فضای بُرداری بر روی میدانی مفروض به آن میدان که نسبت به هریک از متغیرها خطی است
یک چندجمله‌ای همگن درجۀ دوم
یک صورت درجۀ دوم با دومتغیر
bilinear form
تابعی دومتغیره از حاصل‌ضرب دکارتی دو فضای بُرداری بر روی میدانی مفروض به آن میدان که نسبت به هریک از متغیرها خطی است متـ . نگاشت دوخطی bilinear mapping
یک چندجمله‌ای همگن برحسب چند دیفرانسیل
slop-intercept form
معادله‏ای به‌صورت y=mx+b برای خط راست که در آن m شیب و b عرض از مبدأ خط است
constellation
مجموعه‏ای از ستاره‏ها که از زمین نزدیک به هم دیده می‌شوند و به شکل خاصی تصور می‌شوند متـ . صورت
rational canonical form
ماتریسی که مجموع مستقیم تعدادی متناهی از ماتریس‌های همراه باشد
alternating form
فرمول‌دار
passenger manifest
فهرستی از مسافران حاضر در هواگَرد
characteristic form
روش‌های طبقه‏بندی معادلات دیفرانسیل جزئی
positive definite form
یک صورت درجۀ دوم چندمتغیره که به‌‌ازای هر مقدار از متغیرها نامنفی است و فقط به‌‌ازای مقدار صفر متغیرها صفر می‌شود
negative definite form
قرینۀ یک صورت معین ‌مثبت
حوزه‏ای در نظریۀ حاکمیت و مرجع‏گزینی و برنامۀ کمینه‏گرا که در آن سیطرۀ سورها (quantifier) و عناصر شبیه به آن تعیین می‌شود
indefinite form
یک صورت درجۀ دوم که برخی از مقادیر آن مثبت و برخی از مقادیر آن منفی باشد