واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1749
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
concentration gradient
تفاوت غلظت یک ماده در نقاط مختلف یک محلول یا در دو طرف یک غشای زیستی
pressure gradient, barometric gradient
آهنگ کاهش فشار در زمان معین و مکان معین
voltage gradient, potential gradient
اختلاف ولتاژ در واحد طول و در مسیری معین متـ . گرادیان ولتاژ
gradient wind
بادی در مسیر خمیده، حاصل از تعادل نیروهای شیوِ فشار و کوریولیس و مرکزگریز
روشی برای به‌کارگیری رمز قالبی که به اطمینان از اصالت و یکپارچگی داده‌ها منجر می‌شود متـ . شیوة اصالت‌سنجي
← شیوة احراز اصالت
روش یـا وسیـلـة دستیابـی به اهداف سیاست
main mode of travel
شیوه‌ای که برای طولانی‌ترین بخش سفر یا در صورت مساوی بودن بخش‌های سفر، زمان‌برترین آنها در نظر گرفته می‌شود
gradient flow
شارش بی‌اصطکاک افقی که خطوط هم‏فشار آن با خطوط جریان منطبق است یا شتاب مماسی در هر جای آن صفر است
prevalence
تعداد کل موارد جدید و قدیم ابتلا به بیماری یا وقوع رویدادی در یک جامعه در یک دورۀ زمانی مشخص
شیوه‌نامه‌ای لازم‌الاجرا در شناور که بخشی از سامانة مدیریت ایمنی است و دربردارندة روش‌های آمادگی و عمل در شرایط اضطراری مختلف است
certification practice statement, CPS
بیانیه‌ای که در مدیریت گواهی‌ها بر پایۀ آن عمل می‌شود
articulation 2
چگونگی اجرای نت‌های متوالی که به شکل انفرادی یا گروهی دسته‌بندی و تأکیدگذاری شده‌اند
program evaluation and review technique
روشی برای برآورد دیرش فعالیت‌ها از راه به دست آوردن میانگین بدبینانه‌ترین و خوش‌بینانه‌ترین و محتمل‌ترین زمان، در صورت ناممکن بودن برآورد قطعی دیرش فعالیت‌ها اختـ . شیبا PERT
graphical evaluation and review technique
روشی برای تحلیل شرطی و احتمالی شبکۀ فعالیت‌های پروژه با ترسیم نمودار روابط منطقی و زمانی آنها اختـ . شیبان GERT
output feedback mode, OFB
یکی از روش‌های به‌کارگیری رمز قالبی که امکان به‌کارگیری یک رمز قالبی، با عملکردی مشابه با رمزهای جریانی را فراهم می‌سازد
cipher feedback mode, CFB mode
یکی از روش‌های به‌کارگیری رمز قالبی که در آن از متن رمز تولید‌شده در یک مرحله از رمزگذاری، برای تولید متن رمز متناظر با متن اصلی بعدی استفاده می‌شود
clear cutting system
روش برداشت هم‌زمان تمامی درختان جنگلی در یک ناحیه برای جنگل‌کاری یا به منظورهای دیگر
service style, service method
نحوۀ ارائۀ خدمات پذیرایی به مهمانان با توجه به نوع مراسم و مناسبت آن
shelterwood system, shelterwood method
یکی از شیوه‏های ایجاد جنگل‌های هم‌سال که در آن زادآوری جنگل به‌تدریج و در پناه درختان بذرده صورت می‌گیرد
tropical shelterwood system
نوعی شیوۀ پناهی که در جنگل‌های حارّه‏ای اجرا می‌شود
irregular shelterwood system
نوعی شیوۀ پناهی که در آن برش‌ها ازنظر زمانی و مکانی نامنظم‏اند
uniform shelterwood system
نوعی شیوۀ پناهی که در آن برش‌ها ازنظر زمانی و مکانی منظم‏اند
shelterwood-strip system
نوعی شیوۀ پناهی که در آن برش‌ها در نوارهایی با عرض مشخص اجرا می‌شوند
single tree selection, single-tree selection method, individual tree selection
برداشت تک‌درختان از همۀ رده‌های ابعادی در سطح توده به‌منظور افزایش رشد درختان برجای‌مانده و فراهم کردن فضای زادآوری
stopping regime
انواع شیوه‌های توقف وسایل نقلیۀ عمومی در یک مسیر
on-call stopping regime
روش توقف وسایل نقلیه در ایستگاه‌های ثابت فقط براساس درخواست مسافر
روش توقف وسایل نقلیۀ عمومی در هر نقطه بنا به تقاضای مسافر
fixed stopping regime
روش توقف وسایل نقلیه در تمامی ایستگاه‌های تعیین‌شده
manner of articulation
نحوۀ عبور هوا از مجرای آوایی هنگام تولید همخوان‌ها