واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1749
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
یاخته، بافت یا مجرای حاوی شیرابه متـ . شیرابه‏بَر
خمیره‌ای بسیار ریزدانه از کلسیت ریزبلور کدر و سفید که از سایش هسته و یال آب‌سنگ حاصل می‌شود و در خشکی‌سوی (landward) آن شکل می‌گیرد
مایعی که از پسماند جامد یک خاک‌چال تراوش می‌شود
1. پرش شناگر به داخل آب، معمولاً با سر 2. جهش بلند به طرفین و فرود درازکش دروازه‌بان به‌منظور تصاحب یا مهار توپ
رشته‌ای ورزشی مبتنی بر پرش شیرجه‌رو به داخل آب که در شاخه‌ها و مواد گوناگون از روی تختۀ فنر یا سکو، در چند ارتفاع، به‌صورت انفرادی و دونفره و تیمی برگزار می‌شود
فرایندی که در آن موج شکنا براثر تغییری ناگهانی، به شکل کف در نزدیکی ساحل، فرومی‌ریزد
1. ورزشکاری که در رشتۀ تخصصی شیرجه فعالیت می‌کند 2. شناگری که شیرجه می‌زند
شیرجۀ تندی که با بهره‌گیری از قدرت زیاد موتورهای هواگرد برای افزایش سرعت صورت می‌گیرد
synchronized diving
یکی از مواد شیرجه که در آن دو شیرجه‌رو هم‌زمان شیرجه می‌روند
گیاهخواری که تخم‏مرغ و شیر و فراورده‏های آن را نیز مصرف می‏کند
مادۀ غذایی پخته مرکب از شیر و تخم‌مرغ و شکر که با نشاستۀ ذرت قوام یافته باشد
dried milk, milk powder, dehydrated milk
شیر کاملی که رطوبت آن کاهش ‌یافته و به‌صورت پودری با ماندگاری بسیار درآمده ‌باشد
dried skim milk, skim milk powder, non-fat dried milk
نوعی شیر بی‌چربی که رطوبت آن کاهش‌ یافته و به‌صورت پودری با ماندگاری بسیار درآمده باشد
کودکی که کمتر از یک سال سن دارد
milking machine
دستگاهی ویژۀ دوشیدن شیر پستانداران
milking parlor, milking stall, milking space, milking room, milking stanchion
ساختمانی که دستگاه‌های مخصوص شیردوشی در آن قرار دارد
chocolate milk
نوعی نوشیدنی بر پایۀ شیر که با شکلات طعم‌دار می‌شود
فلکه‌ای برای باز و بسته کردن شیر بخار اسپرسوساز
هریک از شیرفلکه‌های بزرگ زیردریایی که امکان ورود آب را به مخزن‌های ترازه فراهم می‌کند تا زیردریایی بتواند به عمق فرو رود
lactovegetarian
گیاهخواری که شیر و فراورده‏های آن را نیز مصرف می‏کند
jellied milk, jellified milk
شیری که به آن شکر و طعم‌دهنده و ترکیبات قوام‌دهنده و ژله‌ساز اضافه می‌کنند
molasses
1. شربتی قهوه‏ای‏رنگ که از کارخانه‌های قند به دست می‏آید 2. شربتی شیرین حاصل از تبخیر عصارۀ گیاهان متـ . ملاس
مایعی که از شکسته شدن یاخته‌ها به‌ دست می‌آید و عاری از یاختۀ کامل و قطعات غشایی است
محلولی غلیظ حاوی قندها و پروتئین‌ها و مواد معدنی که در آوند آبکش جریان دارد
محلولی رقیق حاوی برخی مواد معدنی و نمک‌ها و مقدار بسیار کمی قند که در آوند چوبی جریان دارد
digestive juice
مخلوط موجود در معده در هنگام گوارش که حاوی مواد درحال‌گوارش و ترشحات دستگاه گوارش است
گیاهی که در محلول نمک با فشار اسمزی بالاتر از دو واحد رشد نمی‌کند
artificial sweetener, high-intensity sweetener
ترکیب شیرین‌کنندۀ غیرمغذی ساختگی (synthetic) با قدرت شیرین‌کنندگی بسیار
نوعی نان یا شیرینی که از لایه‏های متناوب خمیر و مواد پرکنندۀ چرب یا شیرین تشکیل شده است متـ . نان چندلا
برگوارگی در شیست یا دیگر سنگ‌های بلورین دانه‌درشت که ناشی از صف‌بندی موازی دانه‌های کانیِ صفحه‌ای (میکا) یا بلورهای نابرابر کانی‌های دیگر باشد