واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1749
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
evaporated milk
شیری که با حرارت دادن، بخشی از آب آن تبخیر و پس از بسته‏بندی در قوطی، در دَمفشار سترون شود
quick-release valve
افزاره‌ای در مسیر سیلندر ترمز لوکوموتیو برای ایجاد امکان تخلیة سریع هوای ترمز
dump valve, depressurization valve
1. شیر یا دریچه‌ای بر روی بدنة هواگرد تحتِ‌فشار که در مواقع ضروری به‌وسیلة خلبان یا به‌صورت خودکار باز می‌شود و فشار باقی‌ماندة اتاقک را به خارج هواگرد تخلیه می‌کند 2. شیری در سامانة سوخت‌رسانی هواگرد که در هنگام کاهش فشار سوخت به کمتر از حد معمول، به‌صورت خودکار باز می‌شود و سوخت را به خارج لولة فشار تخلیه می‌کند
شیری بر روی واگن مخزنی برای تخلیة محموله از مخزن
fermented milk
شیری که با باکتری یا مخمر تخمیر و درنتیجه، لاکتوز آن به لاکتیک‌اسید تبدیل شده باشد
sour milk
شیری که مزۀ آن به‌علت تخمیر یا تجزیه ‌شدن چربی تند شده باشد
sweet acidophilus milk
شیر تُرشینی که برای کسانی که نابردباری لاکتوزی دارند تجویز می‌شود
acidophilus milk
شیری که فقط با باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس تخمیر شده باشد
emergency brake valve, conductor's valve
شیری برای فعال کردن ترمز اضطراری
quick-service valve
افزاره‌ای برای کاهش فشار لولة ترمز و ترمزگیری پیوسته و سریع
independent brake valve
شیر ترمزی که به ترمز مستقل لوکوموتیو امکان می‌دهد که جدا از ترمز اصلی عمل ‌کند
شیری که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از آب آن گرفته شده باشد
exhaust back-pressure transducer valve
افزاره‌ای برای سنجش تغییرات فشار دود و تنظیم فشار ورودی به سامانۀ برگشت دود
flow-control valve
شیری که آهنگ شارش شاره در لوله را تنظیم می‌کند
pressure regulating valve
افزاره‌ای تنظیم‌پذیر برای واپایش و حفظ درجة مشخصی از فشار
distributing valve
نوعی شیر اصلی که برای پر کردن مخزن هوا و گرفتن و آزاد کردن ترمز به کار می‌رود، و علی‌رغم نشتی هوای سیلندر ترمز، از طریق منبع هوا فشار مناسب را تأمین می‌کند
weighing valve
نوعی شیر که از آن برای توزین بار وسیلۀ نقلیۀ ریلی استفاده می‌شود
kinetic valve
شیری در سامانة سوخت موتورهای توربین‌‌گازی که در آن دو جریان سریع در پرة قطع‌کننده به‌ هم می‌رسند
condensed milk
شیری که با تبخیر نسبی غلیظ شده باشد
sweetened condensed milk, SCM
شیر چگالی که مقدار قند افزوده‌شده به آن به‌قدری زیاد است که عمل نگهدارنده را نیز انجام می‌دهد و کاربرد آن عمدتاً در پخت انواع نان و کیک و شیرینی است متـ . شیر غلیظ شیرین
outflow valve
شیر یا دریچه‌ای در بدنة هواگرد تحتِ‌فشار که فشار هوای اتاقک را از طریق باز و بسته کردن راه خروج هوا تنظیم می‌کند
گونه‏ای از تیرۀ فکیان و راستۀ گوشت‌خوارسانان که سطح پشتی آن قهوه‏ای شکلاتی است و گاهی یک لکۀ سفید در وسط بدنش وجود دارد
emergency relay valve
شیری که در وضعیت اضطراری شیرترمز خودکار، توسط مخزن هوای اصلی به کار می‌افتد
sterilized milk
شیر گرمادیده در حرارت بسیار زیاد که تمام باکتری‌های آن از بین رفته باشد
شیری که براثر انعقاد، دَلَمه سفت ایجاد می‏کند
فراورده‌ای شیرمانند حاصل از پختن آرد سویای بدون پوست در آب و جدا کردن مواد جامد از آن
شیر حاوی طعم‌دهندۀ مجاز
← شیر چگال شیرین
شیری که برای افزایش زمان ماندگاری آن تیمار فرادمایی بر روی آن انجام شده باشد متـ . شیر ماندگار long-life milk
فراورده‌ای غذایی برای تأمین نیازمندی‌های تغذیه‌ای نوزادان و کودکان خردسال متـ . جانشین شیر مادر human milk substitute