واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 1749
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
group selection, group-selection system
برداشت گروهی درختان در سطح توده‌های ناهمسال به‌منظور ایجاد رده‌های سنی جدید در گروه‌های کوچک
← چهارـ شیب‌نورد
← چهارـ شیب
شیء یا نمادی باستان‌شناختی، حاصل کنش‌های اجتماعی انسان، که مرتبۀ اجتماعی کاربران آن را نشان می‌دهد
← دسته‌پیستون
← دسته‌پیستون تقویت‌شده
distributary
شاخه‏ای فرعی که از رود اصلی جدا شود و به آن بازنگردد یا براثر نهشت رود و مسدود شدن آبراهۀ اولیه ایجاد شود
brushwood
درختچه‌ها و سرشاخه‌های قطع‌شده یا افتاده
نوعی بالک در هواپیماهای جدید که بُن بال آن به شکل دو شاخة بالا و پایین طراحی شده است
horizontal branch
نواری افقی در نمودار خوشه‌های گـویچه‌ای (globular clusters) هرتـزشپرونـگ ـ راسل که نشان‌دهندة ستاره‌هایی با هستة هلیم‌سوز است
intersection leg,intersection arm
هرکدام از سواره‌روهای منشعب از تقاطع
شبکه‌ای از میله‌های افقی که به بخش پیشین دکل پرچم متصل است و در طول آن قرقره‌هایی برای نصب طناب پرچم و پرچم‌ها تعبیه شده است
ناحیه‌ای از نمودار هرتزشپرونگ ـ راسل که به‌طور مایل به سمت راست و بالای رشتة اصلی گسترش می‌یابد و ستاره‌های غول در آن جای دارند
حذف شاخ دام‌ها به‌طور فیزیکی یا به‌کمک مواد شیمیایی
میله یا صفحه‏ای مثلثی که روی ساعت آفتابی معمولی نصب می‏شود
index 2
عددی که نسبت یا وضعیت یک شی‏ء ریاضی را در مقایسه با شی‏ء ریاضی دیگر بیان کند
pathognomonic
نشانه یا علامت ویژه‏ای که مشخص‏کنندۀ یک بیماری باشد
K index
شاخصی سه‌ساعته که معیار گسترۀ فعالیت سریع و نامنظم مغناطیسی توفان در زمان وقوع است
← شاخص آشفتگی زمان توفان
disturbance storme time index
مؤلفه‌ای از تغییر میدان مغناطیسی زمین در هنگام توفان که شاخصی از شدت جریان حلقوی است اختـ . شاخص آزت DST index
میزان آمادگی یک کشور برای مشارکت در توسعۀ فنّاوری اطلاعات و ارتباطات و بهره‌مندی از آن اختـ . شاماش NRI
شاخصی برای یک یا چند آلاینده که می‌توان از آن در شهرهای بزرگ برای آگاه کردن عموم از اثرات نامطلوب آلودگی هوا بر سلامتی انسان استفاده کرد
Langelier saturation index, LSI, saturation index, SI
← شاخص لانژلیه
Langelier saturation index, LSI, calcium carbonate saturation index
شاخصی برای تعیین میزان خورندگی و رسوب‌دهی کلسیم‌کربنات موجود در آب که مقدار آن به پ.هاش و دما و غلظت کلسیم و خاصیت قلیایی و مقدار کل مواد جامد محلول در آب بستگی دارد
AP index, averaged planetary index
شاخص سیاره‌ای حاصل از مجموعه‌ای از داده‌های رصدخانه‌های استاندارد برای اندازه‌گیری شدت آشفتگی میدان مغناطیسی زمین در طول یک روز
شناسه‌ای عددی برای نشان دادن حداکثر باری که تایر در سرعت معین و فشار باد حداکثر می‌تواند تحمل کند
نسبت عملکرد اقتصادی به عملکرد زیست‌شناختی
polydispersity index, polymolecularity index
← بس‌‌پراکندگی