واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 2903
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
bearing of line, bearing 1
زاویۀ افقی یک امتداد با نصف‌النهار مرجع در ربعی که در آن قرار دارد
سلسله‌ای ناگسسته از افراد در یک توالی زمانی مشخص، به‌ویژه در چندین نسل از یک خانواده
pan, pan control
موقعیت صوت در محیطی با دو یا چند بلندگو
panner, panoramic potentiometer, panpot
فرمانه‌ای (controller) که موقعیت صوت در یک محیط دوسویه را تنظیم می‌کند
فرمانه‌ای (controller) نرم‌افزاری که موقعیت صوت را در یک محیط چندسویه تعیین می‌کند
زاویۀ افقی بین خط نصف‌النهار و یک خط بر روی زمین
سویۀ اندازه‌گیری‌شده با رادار
زاویۀ اندازه‌گیری‌شده بین امتداد ظاهری مرجع ارسال موج الکترومغناطیسی و امتداد مرجع
reciprocal bearing
سویه‌ای که 180 درجه با یک سویۀ معین تفاوت دارد
زاویه‌ای که نسبت به شمال و جنوب مغناطیسی سنجیده می‌شود و با قید شرقی یا غربی نسبت به نصف‌النهار بیان می‌شود
فرمانۀ (controller) پیوستۀ میدی شمارۀ 10 که نوعی پیام مسیر میدی است و برای واپایش تنظیم پهنه در یک مسیر میدی به کار می‌رود
reverse bearing
سویۀ اندازه‌گیری‌شده با قطب‌نمای مغناطیسی که در جهت عکس سویۀ نقطۀ مورد نظر قرار دارد
← سیاهۀ تسریع‌کننده‌های بازگشت
دردی در پشت و طرف خارجی ران و ساق پا که معمولاً ناشی از تباهی قرص بین مهره‏ای است؛ نام بیماری‏ای که ویژگی فوق را داشته باشد
← تبلیغ‌گر سیار
asteroid 2
اجرامی سنگی در منظومۀ شمسی یا هر منظومۀ سیاره‏ای دیگر که کوچک‌تر از سیارات‏اند و بیشترشان شکل‌های غیرکروی و نامنظم دارند
رده‌ای کمیاب از سیارک‌ها که هم بازتاب نسبی تقریباً زیادی دارند و هم دارای طیفی به‌شدت مایل‌به‌سرخ با طولِ‌موج‌های کمتر از 0/7 میکرومتر هستند
توصیف عارضه‌های طبیعی سطح سیاره‌ها
مربوط به سیاره‌نگاری
چهار سیارۀ منظومۀ شمسی شامل زهره و زحل و مریخ و مشتری که به دلیل موقعیت محاسبه‌شدۀ دقیقشان در جدول سالنامۀ نجومی مبنا و راهنمای ناوبری هستند
هر کدام از پنج سیارۀ مشتری و زحل و اورانوس و نپتون و پلوتون که مدارشان به دور خورشید بزرگ‌تر از مدار مریخ است
هر کدام از چهار سیارۀ عطارد و زهره و زمین و مریخ که مدارشان به دور خورشید کوچک‌تر از مدار مشتری است
superior planet
هر سیاره در منظومۀ شمسی که مدار آن به دور خورشید در خارج از مدار زمین قرار داشته باشد
1. هریک از چهار سیارۀ کوچک منظومۀ شمسی با ساختار صُلب و صخره‏ای، شامل زمین و عطارد و زهره و مریخ 2. هر سیارۀ کوچک و صُلب، مانند زمین، در منظومه‏های دیگر
inferior planet
هر سیاره در منظومۀ شمسی که مدار آن به دور خورشید در داخل مدار زمین قرار داشته باشد
1. هر کدام از چهار سیارۀ بزرگ و گازی منظومۀ شمسی، شامل مشتری و زحل و اورانوس و نپتون 2. هر سیارۀ بزرگ و گازی، مانند مشتری، در منظومه‏های دیگر
outreach
ارائۀ خدمات که به‌صورت خارج از مرکز در محل‌های مورد نظر انجام می‏شود
مسیری که حکومت یا دولت یا حزب برای تحقق اهداف خود تعیین و طی می‏کند
politics 1
فن و شیوۀ ادارۀ کشور یا واحدی سیاسی، ازجنبۀ داخلی