واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 2903
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
compatibility 1
حالت یا توانایی حضور دو ماده در کنار هم در یک مخلوط، بدون اثر نامطلوب
compatibility 1
← سازگاری کالاها
سازگاری چشم با تاریکی یا نیمه‏تاریکی براثر ساخته شدن رودوپسین (rhodopsin) در یاخته‏های استوانه‏ای شبکیه
سازگاری چشم با رؤیت در نور آفتاب یا نور درخشان از راه کاهش تراکم رنگیزه‏ای حساس به نور در چشم
هماهنگی و انطباق میان موقعیت و حیثیت اجتماعی فرد از یک‌سو و پایگاه اکتسابی‌ او در جامعه از سوی دیگر
chromatic adaptation
تغییر در حساسیت سامانۀ بصری به سبب تغییر در ویژگی طیفی منبع نور یا شرایط مشاهده
compatibility of goods
وضعیتی که در آن بتوان کالاهای مختلف را در یک انبار بارگیری کرد متـ . سازگاری compatibility
تطابق عوامل محیطی و ژن‌شناختی در یک منطقه یا یک فصل زراعی به‌طوری‌که گیاه قادر باشد تمام مراحل رشدونمو خود را به پایان برساند
ابزاری برای اندازه‏گیری زمان لازم برای سازگاری شبکیه
orchestra
مجموعۀ واحدی متشکل از نوازندگان سازهای مختلف برای اجرای قطعات موسیقی متـ . ارکستر
زیست‌بومی در بستر دریا شامل رسوبات و گیاهان و جانوران مرتبط با آن
ترکیبی از سازها به‌نحوی‌که قادر به اجرای آثاری با فرم سمفونی باشند
سازگانی که تحت پوشش انجمن دوستداران موسیقی باشد
1. سازهای بادی 2. گروهی از نوازندگان یا سازگانی متشکل از سازهای بادی متـ . ارکستر هارمونی
علم رده‏بندی موجودات زنده براساس خویشاوندی و روابط طبیعی بین آنها
← تبارشاخه‌شناسی
orchestral
ویژگی قطعه‏ای که برای سازگان/ ارکستر نوشته می‏شود و باید توسط سازگان/ ارکستر اجرا شود متـ . ارکستری
instrumentation 3
گزینش و کاربرد مجموعه‌ای مشخص از سازها برای استفاده در یک قطعۀ موسیقی
organisation
گروهی از افراد که با هدف یا علاقه‌مندی خاصی گرد هم می‌آیند و روابط و ساختار مشخصی را به وجود می‌آورند * مصوب فرهنگستان اول
security intelligence2, intelligence2, security service, intelligence service, secret service
سازمانی دولتی‌ که مسئول جمع‌آوری اطلاعات مربوط به تهدیدهای امنیتی از داخل و خارج و تحلیل آنها و نیز اقدام برای تأمین امنیت کشور است
سازمانی که در سال 1994 میلادی برای مدیریت منابع و فعالیت‌های مرتبط در بستر بین‌المللی دریاها در فراسوی قلمروهای ملی ایجاد شد
intergovernmental organisation
سازمانی که جمعی از دولت‌ها برای پیشبرد برنامه‌ها و تحقق منافع و اهداف مشترک تأسیس می‌کنند و به آن اختیار می‌دهند تا در موضوعات خاص جهانی از جانب آنان تصمیم‌گیری کند اختـ . سَباد IGO
projectised organization
ساختاری سازمانی که در آن مدیر پروژه در تعیین اولویت‌ها و به‌کارگیری منابع و افراد اختیار تام دارد
collectivist organization
سازمانی که در آن کارفرما و کارگر با حقوق و امتیازات برابر کار می‌کنند و روابط دیوان‌سالارانه بر آن حاکم نیست
health maintenance organization, HMO
نوعی سازمان ارائه‌کنندۀ خدمات مراقبت مدیریت‌شده برای گروهی خاص با رعایت پوشش بیمه برای تمامی اعضای گروه که بودجۀ آن برحسب سرانه برای افراد تحت پوشش یا مراکز طرف قرارداد و به‌صورت دوره‌ای تأمین می‌شود
نهادی (institution) واسطه‌ای برای بسیج منابع انسانی در جهت عرضة خدمات دولتی
access organisation
هستاری که برنامه‌هایی را برای انتقال، ازطریق ظرفیت مسیر دسترسی در سامانۀ تلویزیون بافه‌ای/ کابلی ارسال می‌کند
ambidextrous organization
سازمانی که قابلیت پیگیری و اجرای هم‌زمان دو موضوع یا برنامة ناهمخوان را داشته باشد
task organization
تشکیلاتی در نیروی دریایی که در آن وظایف مشخصی به فرماندهان محول می‌شود