واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 152
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
هر ژن جهش‌یافته‌ای که میزان جهش‌های خودبه‌خودی را در ژن‌های دیگر افزایش می‌دهد متـ . جهش‌افزا mutator
obesity gene
ژنی که صفات مربوط به افزایش وزن را مهار می‌کند
silent gene, dead gene
← شبه‌ژن
housekeeping gene, HK, reference gene
هر ژنی که به‌صورت سازنده در یاختۀ فعال معینی بیان می‌شود و بیان آن برای فعالیت طبیعی یاخته ضروری است متـ . ژن نهادی constitutive gene
epistatic gene
ژنی که بیان آن مانع بیان یک یا چند ژن دیگر می‌شود
microRNA gene, mir gene
ژنی که ریزرِنا را رمزگذاری می‌کند
hypostatic gene
ژنی که بیان آن در حضور ژن دیگر متوقف می‌شود
1. هریک از ژن‌های بارز در حالت ناخالص و ژن‌های نهفته در حالت خالص که باعث مرگ شود 2. ژنی که براثر انباشت جهش‌ها یا وجود جهش‌ کُشنده ممکن است به مرگ موجود حامل منجر شود متـ . دگرۀ کُشنده lethal allele
heat-shock gene
هریک از ژن‌هایی که در موجودات زنده با افزایش دما فعال می‌شوند
reporter gene
ژنی که با اتصال به توالی‌های تنظیمی خاص قابل بیان است و فعالیت و بیان آن را می‌توان مشاهده کرد
homeotic gene
هریک از ژن‌هایی که در تغییرشکل یا تبدیل بخشی از بدن به بخش دیگر نقش دارد
constitutive gene
← ژن خانه‌دار
recessive gene
ژنی که فقط در حالت جورتخمی در رُخ‌نمود ظاهر می‌شود، و در حالت ناجورتخمی نهفته باقی می‌ماند
wild-type gene
ژنی که بیشترین فراوانی را در طبیعت دارد
توالی دِنای یاخته‌ای که حاوی اطلاعات برای تولید اجزای ذرۀ ویروسی است
مطالعۀ ژن‏شناسی جمعیت باتوجه‌به زیستگاه آنها
gene farming
همسانه‌سازی و تراریختی و تکثیر ژن‌های یک گونه در گونۀ دیگر
nucleocapsid
مجموعۀ ژنگان ویروس و پوشۀ احاطه‌کنندۀ آن
← ژن‌شناسی
← ژن‌شناسی ترانسلی
← ژن‌شناسی تکوینی
← ژن‌شناسی جمعیت
← ژن‌شناسی ترانسلی
فردی که متخصص ژن‌شناسی/ژنتیک است متـ . متخصص ژنتیک
← ژن‌شناختی
gene therapy, gene surgery
استفاده از روش‌های مهندسی ژن‌شناسی برای تغییر یا جانشینی یک ژن معیوب
vesicle-mediated gene transfer
← لیپوآلایی
liposome-mediated gene transfer
← لیپوآلایی