واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 100
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
دانۀ پف‏کردۀ ذرت
دستگاهی برای جدا کردن دانه‌های ذرت از بلال
corpuscle
هریک از ذره‌های ریزی که در نظریة ذره‌ای نور به نور نسبت داده می‌شود
particle
[شیمی، مهندسی بسپار] هر شیء ریزی که می‌توان به آن جرم و یک موقعیت قابل‌مشاهده در فضا نسبت داد [فیزیک]‏ 1- جسمی که گسترش فضایی و ساختار و حرکت داخلی آن قابل‌صرف‏نظر باشد 2- هر شیء ریزی که می‌توان به آن جرم و یک موقعیت قابل‌مشاهده در فضا نسبت داد
baryonic particle
هر ذره‌ای که ساختار کوارکی دارد
particle bombardment, microprojectile bombardment
← زیست‌باران
magnifying glass, magnifier, simple microscope
وسیله‏ای که با استفاده از آن شی‏ء مشاهده‏شده بزرگ‌تر دیده می‏شود
دستگاهی که عمل ذره‏سازی را انجام می‏دهد
atomization 2
تبدیل مواد به ذرات ریز در اندازه‏های ده تا هزار میکـرومتر
distinguishable particles
ذره‌هایی که از توزیع ماکسول‌ـ بولتزمن پیروی می‌کنند
indistinguishable particles
ذره‌هایی که از توزیع فِرمی‌ـ دیراک یا توزیع بوزـ اینشتین پیروی می‌کنند
alpha particle
هستۀ هلیوم که متشکل از دو پروتون و دو نوترون است و در بعضی واپاشی‌های پرتوزا از هستۀ اتمی گسیل می‌شود
cloud particle
هریک از اجزای اصلی تشکیل‌دهندۀ اَبر
charmed particle
ذره‏ای که دست‌کم شامل یک کوارک افسون باشد
beta particle
ذرۀ الکترون یا پوزیترون که در واپاشی بتازایی گسیل می‌شود
elementary particle, fundamental particle
ذره‏ای که براساس دانش امروز بخش‏ناپذیر و بدون ساختار است و درنتیجه، یکی از اجزای اصلی سازنده مادۀ است
high-energy particle
ذره‏ای که انرژی آن از انرژی جرم حالت سکونش بسیار بیشتر باشد
pseudoscalar particle
ذره‌ای شبه‌پایدار با اسپین صفر و پاریتۀ (parity) فرد متـ . مزون شبه‌نرده‌ای pseudoscalar meson
strange particle
هادرونی که عدد شگفتی آن صفر نیست
material particle
← ذرۀ نقطه‌ای
ذره‌ای آرمانی که جِرم دارد اما بدون بُعد در نظر گرفته می‌شود متـ . ذرۀ مادی material particle
ذغالی که به‌صورت پودر درآمده است
نگاشت حاصل از عرضۀ خلاقانۀ اطلاعات ازطریق دیداری‌سازی آنها و ترسیم ارتباط میان آنها برای حل مسائل و یافتن راه‌حل‌های بهتر، که بسیار شبیه به روش حلقۀ آینده است
عرضۀ خلاقانۀ اطلاعات ازطریق دیداری‌سازی آنها و ترسیم ارتباط میان آنها برای حل مسائل و یافتن راه‌حل‌های بهتر، که بسیار شبیه به روش حلقۀ آینده است
script, script schema
ساختار طرح‌واره‌ایِ شناختی که مانند یک نقشۀ ذهنی، فعالیت‌ها و اعمال اصلی یک فعالیت پیچیده نظیر روابط زمانی و سببی آن را نمایش می‌دهد
partial melting
ذوب ناقص سنگ‌های اولیه که در نتیجۀ آن مذابی با ترکیبی متفاوت با مادۀ اولیه به وجود می‏آید
ذوبی که در آن مایع تولید‌شده به محض تشکیل از سامانه خارج می‌شود و درنتیجه امکان واکنش آن با بازماندۀ بلورین از بین می‌رود
ذوب مواد در دمای بالای حاصل از امواج ضربه‌ای پرفشار
arc melting
ذوب فلز در کورۀ قوس الکتریکی
complete fusion
گداخت کل رویه‌ها و مهره‌های جوش همجوار