واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 100
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
آنچه شیء را آن چیزی می‌کند که هست و با از دست دادنش شیء از آن چیز بودن ساقط می‌شود
Cassiopeia, Cas
صورت فلکی بارز شمال آسمان که نماد ملکه کاسیوپیا در افسانه‏های یونان ‏است
essentialist
کسی که قائل به ذات‌گرایی است
فردی که به ذات‌گرایی باور دارد
آموزه‌ای مبنی بر اینکه از میان ویژگی‌های یک شیء برخی ذات (essentialproperties) شیء را تشکیل می‌دهند و بقیه عَرَضی (accidental properties) هستند
نگرشی که براساس آن ذهن ساختارهای ذاتی معینی دارد و تجربه نقش محدودی در پدیدآیی معرفت ایفا می‌کند
مربوط به ذات
essentiality, essentialness
ذاتی بودن یک خصوصیت برای چیزی
ذخایر سولفیدی توده‌ای یا ورقه‌ای یا عدسی‌شکل که به‌طور شاخص در سطح تماس واحدهای آتشفشانی یا بین واحدهای آتشفشانی و رسوبی تشکیل می‌شود
depreciation allowance
مبلغی که در حساب‌های شرکت به استهلاک ماشین‌آلات در طول زمان تخصیص داده می‌شود
hypothermal deposit
کانساری گرمابی که در عمق زیاد و در گسترة دمایی 300 تا 500 درجة سانتی‌گراد تشکیل شده باشد
ذخیره‌ای مسطح و لایه‌ای
xenothermal deposit
کانساری گرمابی که در دمای زیاد و عمق کم تشکیل شده باشد
telethermal deposit
کانساری گرمابی که در عمق کم و دمای نسبتاً کم و احتمالاً در فاصلة دور از ناحیة منشأ محلول گرمابی تشکیل می‌شود
epithermal deposit
کانساری گرمابی که در فاصلة حدود یک کیلومتری از سطح زمین و در گسترة دمایی 50 تا 200 درجة سانتی‌گراد تشکیل شده باشد
کانساری گرمابی که در عمق قابل توجه و در گسترة دمایی 200 تا 300 درجة سانتی‌گراد تشکیل شده باشد
reserve1
آن مقدار از منابع که برای کاربری آینده ذخیره یا کنار گذاشته می‌شود متـ . اندوخته
deposit 1
اصطلاحی غیررسمی برای انباشتی از کان‌سنگ یا دیگر مواد ارزشمند زمین از هر منشأ
در بازی‌های تیمی، بازیکنی که در مواقع لزوم و با نظر مربی جانشین بازیکن اصلی تیم شود
← ذخیره‏شده
انباشتن داده‏ها و اطلاعات در حافظه
حجم آبی که در یک آبخوان در واحد سطح و در واحد عمق می‌توان ذخیره کرد متـ . ضریب ذخیره‌سازی storage coefficient
storage device
محل ذخیره‏سازی دائمی یا نیمه‏دائمی داده‏های رقمی، که بیشتر به دیسک یا نوار اطلاق می‏شود
ذخیره‏ساز داخلی موقت رایانه یا حافظه
هرنوع ذخیره‏ساز بیرونی رایانه مانند نوار و دیسک
فرایند انباشتن داده‏ها و اطلاعات در حافظه
فرایند انباشتن حجم انبوهی از داده‏ها و اطلاعات در حافظه یا هر ذخیره‏ساز دیگر
ذخیره کردن تصاویر یا اطلاعات به‌دست‌آمده از تصویربرداری با استفاده از فنّاوری خاصی
نگهداری داده در افزاره یا رسانه
network-attached storage, NAS
فناوری ساده‌ای برای ذخیره‌سازی که در آن یک یا چند آرایۀ سخت‌دیسک (hard disk) یا دیگر افزاره‌های ذخیره‌ساز با رایانۀ کارساز پیوند دارند که به‌صورت گره در شبکۀ محلی رایانه‌ای وجود دارد