واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 2318
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
زمان لازم برای از بین رفتن نیمی از اتم‌های یک مادۀ پرتوزا در فرایند واپاشی
half-micelle
نگاه کنید به : hemimicelle
half-moon tie
نگاه کنید به : pole tie
half-open interval
نگاه کنید به : semiopen interval
half-round tie
نگاه کنید به : pole tie
همتافتی که در آن یون فلز واسطه فقط با یک لیگاند مسطح ازطریق چگالی الکترون پی تشکیل پیوند می‌دهد و دیگر لیگاندهای متصل به فلز، یک یا دودندانه هستند و با فلز تشکیل پیوند سیگما می‌دهند
half-through span bridge
پلی که در آن خط آهن بین دو شاه‌تیر یا خرپای بدون مهاربند قرار دارد
تراز بین فراکِشَند میانگین و فروکِشَند میانگین
برای تابعی که دارای مقدار بیشینه است و در دو طرف آن تابع به‌‌سرعت کاهش می‌یابد، فاصلۀ میان دو مقدار از متغیر مستقل که در آنها مقدار تابع، نصف مقدار بیشینه است
half-width method
روشی ترسیمی برای برآورد عمق تک‌چشمة بی‌‌هنجاری مغناطیسی یا گرانی
halfback, half, midfielder, midfield
بازیکنی که در بعضی از بازی‌های میدانی و گروهی مطابق با آرایش تیمی وظایفی ‌مانند بازی‌سازی و توپ‌رسانی و تخریب‌ بازی حریف و مشارکت در دفاع و حمله بر عهدۀ اوست متـ . میانی 1
وسیلة نقلیه‌ای شبیه به دوچرخه با یک چرخ بزرگ در جلو و دو چرخ کوچک در عقب، هر سه متصل به بدنه‌ای ساده و میله‌مانند، که در بالای چرخ جلو منتهی به دستة فرمان می‌شود و راننده به‌حالت ایستاده برروی آن پدال می‌زند
halfsib
هریک از افرادی که تنها دارای یک والد مشترک هستند
آمیزش بین زاده‌هایی که تنها یک والد مشترک دارند
halftime/ half time
مدت‌زمان استراحت کوتاه ورزشکاران بین دو نیمۀ بازی یا مسابقه متـ . زمان استراحت
اقامتگاهی موقتی که معتادان درمان‌شده در مراکز بستری پیش از رفتن به خانه به آنجا منتقل می‌شوند
گونه‏ای بزرگ از عقابیان و راستۀ شاهین‏سانان با سر و سینۀ قهوه‏ای مایل به سفید و دم کاملاً سفید که بالغ آن دارای بال‌های عریض با لبه‏های موازی است
Haliaeetus leucoryphus
گونه‏ای از عقابیان و راستۀ شاهین‏سانان با بال‌های باریک و بلند و دم ‌مدور که بالغ آن سر سفید و کروی دارد
گونه‏ای از تیرۀ عقابیان و راستۀ شاهین‏سانان که در نواحی ساحلی به شکار می‌پردازد و رنگ بالغ آن در سطح زیرین و بالا قهوه‏ای تیره است
Halichoerus grypus
گونه‏ای از تیرۀ فکیان و راستۀ گوشت‌خوارسانان که رنگ نرِ آنها عموماً سیاه با رگه‏های خاکستری و رنگ ماده‏ خاکستری روشن با رگه‏های سیاه است
خوردگی فلز یا آلیاژ توسط هالیدها (هالوژن‌ها) که اتم‌های فلز را اکسید می‌کنند و یک پوستۀ هالیدی تشکیل می‌دهند
تنفس بدبو
اتاقی در مدخل خانه که معمولاً به بخش‌های داخلی راه داشته باشد
ویژگی یا خصیصۀ ممتازکننده
← اختلال روان‌پریشی موادزاد
halmyrolysis, halmyrosis, submarine weathering
واکنش زمین‌شیمیایی میان آب دریا و رسوب در مکان‌های فاقد رسوب‌گذاری یا با رسوب‌گذاری اندک
halmyrosis
نگاه کنید به : halmyrolysis
مداری که در آن فضاپیما در همسایگی یک نقطة لاگرانژی باقی می‌ماند و یک حلقة دایره‌ای یا بیضوی را طی می‌کند
تشخیص یک هالۀ رنگین در اطراف منبع نور
لایه‌ای از آب اقیانوس‌ها که در آن شوری، شیو عمودی دارد