واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 7198
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
تنها سرده از ستاره‌آبیان با حدود هفده گونه که امروز بومی اروپا و امریکای شمالی است و تعداد کمی از گونه‌های آن به‌عنوان گیاهان آبزی‌دانی پرورش داده میشود
callus 1
بافت پارانشیمی (paranchyma) که در نتیجۀ ترمیم زخم روی گیاه و همچنین یاخته‏های تمایزنیافته در کشت مصنوعی تولید می‏شود
callus 2
نگاه کنید به : fracture callus
تودۀ پینه‏ای که از لایه‏های زایندۀ پایه و پیوندک ایجاد می‏شود
callus culture
نوعی کشت درون‏شیشه‏ای که در آن یاخته‏های پینۀ گیاه را در محیط خاص کشت می‏دهند
تولید یاخته‏های پارانشیمیِ (paranchyma) نامتمایز در کشت بافت
تودۀ خاکی که قلمه‏ها را در آن قرار می‏دهند تا محل زخم ترمیم یابد و پینه تولید شود
اتاقی با شرایط گرم و مرطوب که گیاهان پیوندخورده را در آن قرار می‏دهند تا محل پیوند، پینه‏زایی کند و جوش بخورد
بادی با سرعت کمتر از 0/5 متر بر ثانیه
نواری از عرض جغرافیایی که عموماً در آن بادها ضعیف و متغیرند
مراکز کمربندهای پرفشار جنبِ‌حارّه‌ای بر روی اقیانوس‌ها در نیمکرۀ شمالی که بادهای متغیر و ضعیف و آرامه‏ها در آنها می‌وزند
calms of capricorn
مراکز کمربندهای پرفشار جنبِ‌حارّه‌ای بر روی اقیانوس‌ها در نیمکرۀ جنوبی که بادهای متغیر و ضعیف و آرامه‏ها در آنها می‌وزند
← نیم‌پیل کالومل
نوعی الکترود مرجع بر پایۀ جیوه‌ـ جیوه‌کلرید (کالومل) با پتانسیل مشخص که در مطالعات برق‌شیمیایی/ الکتروشیمیایی و خوردگی برای اندازه‌گیری پتانسیل الکتریکی دیگر الکترودها به‌ کار می‌رود متـ . الکترود کالومل calomel electrode
caloric deficit
هرگونه نارسایی که به دریافت کم انرژی در قیاس با انرژی مصرفی یک فرد منجر ‌شود
caloric density, energy density
انرژی موجود در غذا برحسب کالری یا ژول در واحد وزن غذا
caloric expenditure
نگاه کنید به : energy expenditure
caloric requirement
نگاه کنید به : energy requirement
calorie reduction
کاهش میزان کالری مصرفی یک فرد
calorific value, heating value, HV 1
[زمین‌شناسی، شیمی] شمار واحدهای گرمایی‌ای که از سوختن واحد جرم یک سوخت به ‌دست می‌آید [فیزیک]‏ مقدار گرمایی که از احتراق هر واحد جرم سوخت حاصل می‌شود
calorimeter
دستگاهی برای اندازه‏گیری مقدار گرمای تولیدشده در فرایندهایی مانند واکنش‌های شیمیایی یا تغییر حالت یا تشکیل محلول * مصوب فرهنگستان اول
calorimetry
اندازه‏گیری مقدار گرمای مبادله‏شده، در فرایندهایی نظیر واکنش‌های شیمیایی و تغییر حالت ماده
calorising/ calorizing
ایجاد پوشش محافظ با استفاده از پودر آلومینیم بر روی سازه‌های آهنی و فولادی با حرارت‌دهی
calorizing
نگاه کنید به : calorising
Calotropis
سرده‌ای از استبرقیان شیرابه‌دار که در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری می‌رویند؛ گل‌های آنها معطر است و در برخی از کشورهای جنوب شرقی آسیا از آنها دسته‌‌گل درست می‌کنند
نوعی وام‏گیری که در آن سازه‏های واژه یا عبارت وام‏گرفته‏شده در زبان وام‏گیرنده یک‌به‏یک ترجمه و برای هریک معادلی برگزیده می‌شود
calve
نگاه کنید به : calve down
calve down, calve
زایمان گاو
فاصلۀ زمانی میان دو زایمان گاو
Calvo pricing, Calvo contract, Calvo staggered contract, Calvo model of price
نوعی مدل قیمت‌گذاری بر مبنای این فرض که احتمال معینی وجود دارد که هر بنگاه بتواند قیمت را تعیین کند و این احتمال معین به فاصلة زمانی از زمان قبلی تعیین قیمت بستگی ندارد