واژه‌نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی


واژه‌گزینی از کارهای کلیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. شورای این فرهنگستان پس از بررسی،‌ گفت‌وگو، و رای‌زنی‌های بسیار، اصول و ضوابط واژه‌گزینی را بر پایه 60 سال پیشینه واژه‌گزینی در ایران، در نشست پنچاه و هشتم (1373/7/11) و یکصد و پانزدهم (1376/4/2) در نه اصل به تصویب رساند. بر این پایه، تاکنون 13 دفتر با نام «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان» منتشر شده است. این واژه‌ها که تا پایان دفتر سیزدهم به نزدیک 45 هزار می‌رسند، با اجازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نامه شماره 306 / 1120 تاریخ 1395/2/6) در اینجا ارائه شده‌اند. در این فرهنگ، تعریف واژه، مترادف، ارجاع،‌ صورت اختصاری واژه بیگانه،‌ و صورت اختصاصی واژه فارسی با قابلیت جست‌وجو در دسترس کاربران است.




a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

شماره واژه‌ها با این حرف: 97
شمار همه واژه‌‌های واژه‌نامه: 65413
درز حاصل از اتصال گونه‌سازۀ بَرواره با استخوان گونه
ویژگی گلی که دارای یک صفحۀ تقارن است متـ . نامنظم irregular, bilateral 2
Zygophyllaceae
تیره‌ای از قیچ‌سانان اغلب درختچه‌ای یا درختی کوچک با 30 سرده و 235 گونه که بیشتر در محیط‌های بیابانی یا نواحی شور معتدل و نواحی گرمسیری می‌رویند؛ برگ‌های آنها به شکل متقابل یا مارپیچ و گل‌های پنج‌قسمتی آنها معمولاً دارای ده بساک است که هرکدام یک غده و یک نوش‌جای (nectary disk) مشخص دارد
Zygophyllales
راسته‌ای از گیاهان گل‌دار علفی یا درختچه‌ای به‌ندرت نیمه‌انگلی با دو تیره و 27 سرده و حدود 300 گونه که عمدتاً در نواحی گرمسیری و خشک معتدل یا نواحی شور می‌رویند؛ گل‌های زیبای این راسته دارای گُل‌پوشی معمولاً پنج‌قسمتی با غدد شهددار برای گرده‌افشانی به‌وسیلۀ زنبور است
Zygophyllum
سرده‌ای از قیچیان یکسالۀ علفی یا چندسالۀ بوته‌ای با حدود 50 گونه که در نواحی خشک و نیمه‌خشک افریقا و مدیترانه و آسیای میانه و استرالیا می‌رویند؛ شاخه‌های آنها گوشتی و بدون کرک و برگ‌هایشان اغلب متقابل و ساده و معمولاً دمبرگ‌دار یا بدون دمبرگ و گوشتی و بدون کرک است؛ گل‌های آنها منفرد و جانبی و معمولاً دُمگل‌دار با یک مرکز سبز و حاشیۀ غشایی است
zygote
یاخته‌ای دولاد که از آمیزش کامه‌های تک‌لاد نر و ماده حاصل می‌شو متـ . تخم * از آنجا که «تخم» در برابر واژه‌های بیگانۀ متعدد به کار می‌رود فرهنگستان برای خاص کردن «zygote» واژۀ «زاگ» را برگزیده است. «زاگ» از زایگ (zāyag) پهلوی به معنی فرزند گرفته شده که مطابق با قواعد تحول‌آوایی به‌صورت زاگ، بازسازی شده است.
zygote intrafallopian transfer, ZIFT
انتقال تخم (zygote) یا تخم‌ها به درون لولۀ فالوپ